Ağrı'da nüfus azalıyor, göç hız kesmeden devam ediyor

Ağrı'nın Nüfusu 500 Bin Barajının Altına Düştü

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 2024 yılı nüfus verileri, Ağrı'daki demografik değişimin endişe verici boyutlara ulaştığını ortaya koydu. 2011 yılında 555.479 kişi ile en yüksek seviyeye ulaşan il nüfusu, sürekli düşüş göstererek 2024 yılında ilk kez 500 binin altına gerileyerek 499.801 kişiye düştü. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Beşeri Coğrafya Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Kaya, kentin yaşadığı nüfus kaybına dair değerlendirmelerde bulunarak şu ifadeleri kullandı:

'Ağrı, Türkiye'nin en fazla göç veren illerinden biri haline geldi. 2008 yılında binde 2,5 olan nüfus artış hızı, 2024 yılı itibarıyla binde -22,63'e kadar geriledi. Bu oldukça yüksek bir azalma oranı. Özellikle 2011 yılından sonra kent nüfusu sürekli geriledi ve artık 500 binin altına düştü. Kent merkezinin nüfusu bile 2023'te 125.298 iken 2024'te 123.772'ye geriledi. Bu, sadece kırsalda değil, kent merkezinde de nüfus kaybının devam ettiğini gösteriyor. En büyük sorunlardan biri, kentleşme sürecinin ekonomik gelişmeyle desteklenememesi. Gençler iş bulamıyor ve çareyi göç etmekte buluyor.'

Göç Dalgası Büyüyor, Nitelikli İş Gücü Kaybediliyor

TÜİK verilerine göre, Ağrı nüfusuna kayıtlı kişilerin yaklaşık üçte ikisi başka illerde yaşıyor. Ağrı'dan büyükşehirlere ve yurtdışına göç edenlerin sayısı her geçen yıl artıyor. Özellikle ABD ve Kanada'ya yönelen göç dalgası, son yıllarda dikkat çekici boyutlara ulaştı. Prof. Dr. Faruk Kaya, bu konuda şu açıklamayı yaptı:

'Ağrı'dan yurtdışına gidenlerin sayısı resmi rakamlara tam olarak yansımıyor. Ancak, saha araştırmalarımız ve gayri resmi kaynaklar, 2021-2024 yılları arasında yaklaşık 10 bin kişinin Meksika üzerinden ABD ve Kanada'ya göç ettiğini gösteriyor. Daha önce Avrupa'ya olan iş gücü göçü sürerken, son dönemde nitelikli iş gücünün de göç etmeye başladığını görüyoruz. Üniversite mezunları, mühendisler, doktorlar, öğretmenler artık burada iş bulamadıkları için yurtdışına gidiyor. Bu durum, Ağrı'nın geleceği açısından büyük bir risk oluşturuyor.'

Kırsal Nüfus Hızla Azalıyor, Tarım ve Hayvancılık Tehlikede

Ağrı'nın sadece kent nüfusu değil, kırsal nüfusu da hızla azalıyor. 2023 yılında 201.517 kişi olan kırsal nüfus, 2024 yılında 191.099'a düşerek 10.418 kişi azaldı. Kırsal alanlarda nüfusun azalması, tarım ve hayvancılığı olumsuz etkiliyor. Gençler kentlere veya başka illere göç ettiği için üretici nüfus giderek daralıyor. Bu durum, yerel ekonomiyi zayıflatırken, tarımsal üretimde düşüşe ve köylerin giderek boşalmasına yol açıyor. Bu konuda Prof. Dr. Faruk Kaya, şu değerlendirmeyi yaptı:

'Ağrı gibi tarım ve hayvancılıkla geçinen şehirlerde kırsal nüfusun azalması, üretimi ciddi şekilde etkiliyor. Tarım ve hayvancılık yapacak genç nüfus kalmadığında, üretim geriliyor. Kırsal alanların boşalması, köylerin terk edilmesi, sadece ekonomiye değil, sosyal yapıya da zarar veriyor. Kentlere yönelen göç, işsizlik ve çarpık kentleşme sorunlarını da beraberinde getiriyor. Bu süreci tersine çevirmek için kırsal kalkınmayı destekleyen projeler hayata geçirilmeli. Devlet destekli modern tarım ve hayvancılık yöntemleri teşvik edilmeli.'

Doğum Oranları Düşüyor, Çocuk Nüfusu Azalıyor

Ağrı, kaba doğum hızının en yüksek olduğu iller arasında yer alsa da doğum oranlarında belirgin bir düşüş yaşanıyor. 2000 yılında %46 olan çocuk nüfus oranı, 2024 yılında %30 seviyesine kadar düştü. Prof. Dr. Faruk Kaya, doğurganlık oranlarının düşüşüne dikkat çekerek:

'Ağrı'da geleneksel olarak doğum oranları yüksek olmasına rağmen, son yıllarda doğum hızında belirgin bir düşüş gözlemleniyor. Çocuk nüfus oranı 2000 yılında %46 iken, günümüzde %30'lara kadar geriledi. Bunun başlıca nedenleri arasında ekonomik belirsizlikler, gençlerin iş ve sosyal olanaklar için başka şehirlere göç etmesi ve evlilik yaşının yükselmesi bulunuyor. Ayrıca, evlilik oranlarında düşüş ve boşanmalardaki artış da bu süreci hızlandırıyor. Eğer bu eğilim devam ederse, önümüzdeki yıllarda çalışma çağındaki nüfus azalırken yaşlı nüfus oranı artacak ve bu durum Ağrı'nın sosyal ve ekonomik yapısını olumsuz etkileyecek' ifadelerini kullandı.

Göçü Önlemek İçin Ne Yapılmalı?

Ağrı'daki nüfus kaybının önüne geçebilmek için istihdam olanaklarının artırılması, altyapı yatırımlarının geliştirilmesi ve kırsal kalkınmayı destekleyen projelerin uygulanması gerektiği belirtiliyor. Prof. Dr. Faruk Kaya, çözüm önerilerini şu şekilde sıraladı:

'Ağrı'da göçü durdurabilmek için öncelikle ekonomik yatırımlar artırılmalı. Tarım ve hayvancılıkta modern üretim yöntemleri desteklenmeli. Sanayi projeleriyle yeni iş alanları oluşturulmalı. Eğitim ve sağlık gibi temel hizmetlerin kalitesi yükseltilmeli. Ayrıca, gençlerin Ağrı'da kalmasını sağlamak için sosyal yaşamı canlandıracak projeler hayata geçirilmeli. Ancak bu şekilde, nüfus kaybının önüne geçilebilir.'