Ölüm kavramı çocuklara doğru anlatılmalı

Prof. Dr. Şendil, çocuklara ölümle ilgili yapılacak açıklamaların, yaş ve gelişim düzeylerine uygun bir şekilde düzenlenmesi gerektiğini belirtti. 'Ölüm hakkında açıklamalar somut, açık ve sevgi dolu bir yaklaşımla yapılmalı. Çocukların duygularını ifade etme biçimleri yetişkinlerden farklıdır, bu nedenle sabırla dinlenmeleri ve desteklenmeleri önemlidir.' dedi.

Dürüstlük ve Netlik Esas Olmalı

Hangi yaşta olursa olsun çocuklara asla yalan söylenmemesi gerektiğini vurgulayan Şendil, 'Çocuklar ölümle ilgili pek çok soru sorabilir. Ebeveynlerin, sorulara dürüst ve sevgi dolu bir şekilde yanıt vermesi önemlidir. Eğer bir sorunun cevabı bilinmiyorsa, 'Bu konuda emin değilim ama birlikte düşünebiliriz.' diyerek açık ve güven verici bir yaklaşım benimsenmelidir.' ifadelerini kullandı.

Dolaylı İfadeler Çocuklarda Kafa Karışıklığı Yaratabilir

5 yaş altındaki çocukların ölümün kalıcılığını anlamakta zorlandığını belirten Şendil, bu yaş grubuna ölümle ilgili somut ve basit açıklamalar yapılması gerektiğini söyledi. 'Örneğin, 'Deden öldü, artık bizimle olamayacak.' gibi net ifadeler kullanılmalı. 'Uyudu' ya da 'Başka bir yere gitti' gibi dolaylı açıklamalar ise çocuklarda uyku sorunlarına ve bağımlılık davranışlarına yol açabilir.' uyarısında bulundu.

Yaş Gruplarına Göre Yaklaşım Önerileri

• 6-9 yaş: Çocuklar bu dönemde ölümün geri döndürülemez olduğunu anlamaya başlar. Yaşlı bir yakının kaybında, ölümün doğal bir süreç olduğu açık ve dürüst bir şekilde anlatılmalıdır. Ani bir ölüm söz konusu olduğunda ise nedenler açıklanarak süreç şeffaf bir şekilde paylaşılmalıdır.
• 10 yaş ve üzeri: Bu yaş grubundaki çocuklar, ölümün evrensel ve kalıcı bir olgu olduğunu kavrar. Bu dönemde daha ayrıntılı, duygusal yönleri içeren açıklamalar yapılabilir. Çocuklar, kaybın uzun vadeli etkilerini anlayabilir ve bu süreçte desteklenmelidir.

Duyguların Paylaşımı İhmal Edilmemeli

Şendil, çocuklara yapılacak açıklamaların yanı sıra duyguların ifade edilmesinin de önemine dikkat çekti. 'Ebeveynlerin kendi üzüntülerini ve yas sürecini çocuklarla paylaşmaları, onlara duyguların bastırılmaması gerektiğini öğretir. Çocuklar korku, üzüntü, suçluluk veya öfke gibi karmaşık duygular yaşayabilir ve bunların doğal olduğunu bilmeleri gerekir.' dedi.

Cenaze ve Ritüellerde Çocuklar Nasıl Dahil Edilmeli?

7 yaş ve üzeri çocukların cenaze töreni, dua veya diğer anma ritüellerine katılmalarının kaybı anlamalarına ve vedalaşmalarına yardımcı olabileceğini belirten Şendil, ritüellerin çocuklara önceden açıklanması ve katılımlarının gönüllülük esasına dayandırılması gerektiğini söyledi. Ayrıca, ölen yakının anısına çiçek dikmek, mezar ziyareti yapmak ya da anı albümü oluşturmanın yas sürecine olumlu katkı sağlayacağını ifade etti.

Profesyonel Yardım Gerekebilir

Çocukların kayıptan sonra yoğun korku, öfke ya da üzüntü gibi duygusal tepkiler göstermesi durumunda bir çocuk psikoloğu ya da terapistten destek almanın faydalı olabileceğini belirten Şendil, ebeveynlere bu tür durumlarda erken müdahale etmeleri gerektiğini tavsiye etti.