Diyarbakır'da tarihi 'Çanakkale Savaşı' rozeti bulundu
Diyarbakır'da, UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi'nde yer alan ve tarihin en eski yerleşim yerlerinden biri olan Amida Höyük'teki kazılarda, Çanakkale Savaşı'ndan kalma bir rozet gün yüzüne çıkarıldı.
Hurri-Mitanniler, Bit-Zamani Krallığı, Asurlular, Urartular, Medler, Persler, Tigran Krallığı, Romalılar, Bizanslılar, Sasaniler, Emeviler, Abbasiler, Mervaniler, Selçuklular, Nisanoğulları, Artuklular, Eyyubiler, Akkoyunlular, Safeviler ve Osmanlılar gibi pek çok medeniyete ev sahipliği yapan Amida Höyük’teki kazılar, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın izniyle 2018 yılında başladı. Çalışmalar, Dicle Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İrfan Yıldız liderliğinde sürdürülüyor.
Önemli Kalıntılar Ortaya Çıkarıldı
Kazılarda bugüne kadar 1800 yıllık su kanalları ve kalorifer sistemi, yaklaşık 1700 yıllık mezar odaları, 1. Dünya Savaşı’ndan kalma 782 el bombası, 800 yıllık mermer eserler gibi pek çok önemli buluntuya ulaşıldı. Bu yıl kazılar, Artuklu Sarayı’nın kabul salonunun güneyindeki odada ve Saraykapı ile Kral Yolu arasındaki bölgede yoğunlaştırıldı.
10 Bin Yıllık Yerleşim İzleri ve Osmanlı Rozeti
Amida Höyük’teki araştırmalar, höyükte 10 bin yıl önce yerleşimin başladığını ortaya koydu. Seramik parçaları, yangın izleri ve taş malzemelerden elde edilen bulgular, yerleşimin tarihsel derinliğini doğruladı. Kazılarda, Osmanlı dönemine ait olduğu belirlenen Çanakkale Savaşı rozeti de höyüğün tarihsel zenginliğine önemli bir katkı sundu.
Geleceğe Miras Projesi Sürüyor
Kazı başkanı Prof. Dr. İrfan Yıldız, 2024 yılı kazı çalışmalarının Geleceğe Miras Projesi kapsamında sürdüğünü belirtti. Çalışmaların özellikle höyüğün batısı ile batı surları arasındaki alanda yoğunlaştığını ifade eden Yıldız, keşfedilen buluntuların Anadolu’nun çok katmanlı tarihine ışık tuttuğunu söyledi. Amida Höyük’teki bu keşifler, Diyarbakır’ın ve Anadolu’nun binlerce yıllık tarihine dair yeni bilgilerin gün yüzüne çıkarılmasına katkı sağlamaya devam ediyor.
Bu yıl ki çalışmalarda birçok buluntuya rastladıklarını belirten Yıldız, "Son çalışmalarda bulduğumuz Çanakkale Savaşı rozeti Osmanlı dönemine ait olup, güncel bir veri olması nedeniyle önem arz ediyor. Rozet, 1. Dünya Savaşı sırasında Çanakkale'nin kara ve deniz savaşlarında savaşıp gazi veya şehit olan kişilere verilmiş bir rozettir. Bu rozetin özgünleri çok az bulunuyor. Daha çok replikaları yapılmış. Amida Höyük Artuklu Sarayı kazısında gelen bu özgün rozet, Osmanlı dönemi Çanakkale Savaşı rozeti olması açısından önem arz ediyor" dedi.
Rozet'in 4.2 santimetre boyunda, 2.7 santimetre genişliğinde ve 6 gram ağırlığında olduğu bilgisini paylaşan Yıldız, "Rozetin ön yüzünde Çanakkale Boğazını bekleyen, ellerinde silahları, sırtlarında çantasıyla 2 Osmanlı askeri resmedilmiş. Gökyüzünde ise, bayrağı temsil eden parlayan ay ve yıldız bulunmaktadır. Rozetin alt kısmında Osmanlıca yazılmış Çanakkale Savaşı Yadigarı ibaresi yer almaktadır. Sağ tarafında, düşmanların ilk saldırısı 21 Teşrinievvel 1330 (3 Kasım 1914) tarihi; sol tarafında, düşmanın Çanakkale'den rücuatı (çıkışı) 21 Kanunuevvel 1331 (3 Ocak 1916) tarihi yazılıdır" diye konuştu.
O günkü Diyarbekir şehrinin, bugünkü Diyarbakır şehrinin Çanakkale Savaşına verdiği desteğin ve bu kurtuluş mücadelesi bakımından şehrin aynı zamanda oynadığı önemli rolü de göstermesi bakımından önem arz etmekte olduğuna dikkat çeken Yıldız, "Bu madalya, Çanakkale Savaşlarına katılıp gazi olarak memleketi Diyarbakır'a dönen askerimize verilen bir madalyadır. O da, Amida Höyük'ün bulunduğu alanda düşürmüştür" ifadelerini kullandı.
