Diyarbakır’ın asırlık "Kişnişli Kolyesi" yok olma tehlikesiyle karşı karşıya

Diyarbakır’da kişnişli kolye yapımı, Ermeni ve Süryani zanaatkârların mirası olarak yüzlerce yıldır devam ediyor. Yaklaşık 20 gün önce Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenen bu özel ürün, el işçiliğiyle üretiliyor. Ancak teknolojik fabrikasyon üretimler ve gençlerin bu mesleğe yönelmemesi, geleneksel yöntemin sürdürülebilirliğini tehdit ediyor.

"Bir Kolyede 700'den Fazla Parça Kullanılıyor"
35 yılı aşkın süredir bu mesleği yapan altın ustası Ercan Eryavuz, kişnişli kolyenin eşsiz bir miras olduğunu vurguladı. “Bir kişnişli kolye, modeline göre 700 ile 5 bin parça arasında değişiyor. Tamamı el işi olduğu için yapımı oldukça zahmetli ve zaman alıyor. Bir tek sıra kolyenin üretimi ortalama 2 gün sürüyor. Günümüzde el işçiliğiyle kolye yapan usta sayısı benimle birlikte sadece 5 kişi. Bu zanaatın ölmesini istemiyoruz ama eleman yetiştiremiyoruz” dedi.

Eryavuz, özellikle ailelerin ekonomik kaygılarla çocuklarını zanaata yönlendirmediğini, bunun da mesleğin geleceğini tehdit ettiğini belirtti. Tescillenmiş bir ürün olan kişnişli kolyenin bir sıra fiyatının ortalama 22 bin TL olduğunu, tam takım (kolye, küpe, bileklik) fiyatlarının ise 110 bin TL civarında seyrettiğini ifade etti.

18 yaşındaki kalfa Kadir Özdemir, 11 yıldır kişnişli kolye yapımında çalıştığını ve ustasının yanında kendini geliştirdiğini söyledi. Özdemir, "Çırak olarak başladım, şimdi ustalaşma yolundayım. Baskıları kaynakla birleştirip kolyeye monte ediyoruz. Bu işi gelecekte çıraklarımıza aktarmak istiyorum" dedi.

Ustalar, kişnişli kolyenin sadece estetik bir takı olmadığını, aynı zamanda Diyarbakır’ın kadim kültürünü ve zanaat geçmişini yansıttığını vurguluyor. Ancak çırak yetişmemesi, teknolojik üretimin artması ve gençlerin bu mesleğe ilgisizliği, kişnişli kolyenin geleneksel yapım yöntemleriyle üretilmesini tehlikeye sokuyor.

Tarihi değere sahip bu zanaatın devamlılığı için gençlerin teşvik edilmesi ve zanaatkârların desteklenmesi gerektiği belirtiliyor.