Erzurum'da araç sayısındaki hızlı artış hava kirliliğini artırıyor
Erzurum'da kentsel büyüme oranına kıyasla araç sayısının katbekat artması, şehirde ulaşımdan kaynaklanan hava kirliliğini ciddi boyutlara taşıyor.
Önceki yıllarda ısı kaynaklı hava kirliliği, kömür tüketiminin yaygın olması nedeniyle büyük bir sorun oluşturuyordu. Ancak kent merkezinin büyük ölçüde doğal gaza geçmesiyle kömür kullanımının azalması, bu sorunu büyük ölçüde çözdü. Fakat son yıllarda motorlu taşıt sayısının hızla artması, bu kez ulaşım kaynaklı hava kirliliğini gündeme getirdi.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı verilerine göre, Erzurum’un yoğun trafik noktalarında sık sık “sağlıksız” ve “hassas” hava kalitesi uyarıları yapılıyor.
Hava Kirliliği Kasım-Ocak Aylarında Zirveye Ulaşıyor
Atatürk Üniversitesi İklim Değişikliği Koordinatörü Prof. Dr. Zeynep Eren, Erzurum’daki hava kirliliğinin son aylarda kritik seviyelere ulaştığını belirterek, özellikle kasım-ocak ayları arasında ciddi bir hava kirliliği sorunu yaşandığını söyledi.
Eren, doğal gaz kullanımının yüzde 99’un üzerine çıkmasıyla ısınmaya bağlı hava kirliliğinin büyük ölçüde azaldığını, ancak ulaşımdan kaynaklı kirliliğin giderek arttığını vurguladı.
“Araç Sayısı 6 Katına Çıktı, Kentsel Büyüme Geride Kaldı”
Prof. Dr. Eren, Erzurum’da araç sayısındaki artışın kentsel büyümeden çok daha hızlı ilerlediğini belirtti:
"1999 yılında kentte kayıtlı motorlu taşıt sayısı 23 bin civarındaydı. Bugün bu rakam 140 binin üzerine çıktı. Yani araç sayısı yaklaşık 6 kat artarken, kentsel büyüme oranı yalnızca %75 arttı. Bu durum göz ardı edilmemeli."
Eren, trafikten kaynaklanan karbonmonoksit, hidrokarbon ve azot oksitlerin sadece hava kalitesini değil, insan sağlığını da ciddi şekilde tehdit ettiğini belirterek, şu uyarıda bulundu:
"Trafiğin yoğun olduğu bir noktada uzun süre bulunmak, vücuttaki karbonmonoksit oranını artırır. Kanındaki karbonmonoksit oranı yüzde 10’u geçen bir kişi koma riskiyle karşı karşıya kalabilir."
Hava Kirliliğini Önlemek İçin Öneriler
Prof. Dr. Eren, Erzurum’un coğrafi yapısı gereği dağlarla çevrili bir ovada yer aldığını, bu nedenle hava akımlarının kent içinde yeterince etkili olamadığını ifade etti. Kentteki hava kirliliğini azaltmak için şu önerilerde bulundu:
- Trafik yoğunluğu bölünmeli, belirli noktalarda aşırı yoğunlaşma önlenmeli.
- Alternatif kent merkezleri oluşturulmalı ve ulaşım dağıtılmalı.
- Rüzgar koridorları oluşturulmalı, binalar rüzgar akışını engelleyecek şekilde planlanmamalı.
- Yeşil alanlar korunmalı ve artırılmalı, çünkü yeşil alanlar hem kentsel ısıyı dengeler hem de havadaki kirleticileri filtreler.
- Elektrikli araç kullanımı yaygınlaştırılmalı, karbon salınımı en aza indirilmeli.
“Elektrikli Araç Yatırımları Önemli Bir Adım”
Eren, elektrikli araçlarla ilgili yatırımların hava kirliliğini azaltmada büyük bir fırsat sunduğunu belirterek, "Erzurum'da temiz hava için bu dönüşüme hız verilmesi gerekiyor" dedi.
Erzurum’da trafik kaynaklı hava kirliliğinin giderek artması, halk sağlığı açısından büyük bir risk oluştururken, uzmanlar çevreci ulaşım politikaları ve şehir planlamasında radikal adımlar atılması gerektiğine dikkat çekiyor.
