Erzurum ve çevresinde yaşayan Türk gelenekleri bilimsel çalışmaya konu oldu
Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırma Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı'nda yüksek lisans yapan Büşra Yıldız, Erzurum ve çevresinde İslam öncesi Türk kültürüne ait geleneklerin günümüzdeki izlerini araştırdı.
Araştırma kapsamında 26 ile 74 yaş arasındaki 583 katılımcıya 156 soru yöneltilirken, sonuçlar halkın %74'ünün eski Türk inanışlarına inandığını ortaya koydu.
Çalışmayı değerlendiren Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Savaş Eğilmez, araştırmanın Türk kültürünün inanç boyutunu bilimsel verilerle desteklemek için yapıldığını belirtti.
"Birçok gelenek ve göreneğin binlerce yıl boyunca yaşadığı ve hala sürdüğünü gördük" diyen Eğilmez, nazar boncuğu gibi pek çok kültürel öğenin Hunlardan ve Göktürklerden miras kaldığını vurguladı.
"Asya’nın merkezinde ortaya çıkan bir topluluk, coğrafyasını değiştirmiş, farklı diller ve dinlerle etkileşime girmiş ama öz kültürünü korumayı başarmıştır. Çalışmamız, kültürel sürekliliğimiz açısından büyük bir umut oldu." dedi.
Araştırmayı yürüten Büşra Yıldız ise bazı inanışların halk arasında sürdüğünü gözlemlediğini, ancak bu inanışları bilimsel verilerle desteklemek amacıyla çalışmayı gerçekleştirdiğini ifade etti.
Çalışma sonucunda Erzurum ve çevresinde su ve ateşin kutsal kabul edilmesi, lohusa kadınların korunması gibi inançların halen yaşadığı ortaya çıktı.
Su Kutsiyeti: Orhun Kitabeleri’nde de bahsedilen suya saygı, Erzurum halkında hala yaygın. Örneğin, gece geç saatlerde sıcak suyun yere dökülmemesi gerektiğine inanılıyor.
Ateş Kutsiyeti: Ateşin eski Türkler için kutsal bir kavram olduğu ve Erzurum halkının da ateşe özel bir saygı gösterdiği belirlendi. "Ateşin gölgesiyle oynanmaması, su ile söndürülmemesi, küllerle dikkatlice bakılmaması" gibi inanışlar günümüzde de devam ediyor.
Lohusa Kadınları Koruma İnancı: Halk arasında lohusa kadınların kırk gün yalnız bırakılmaması, odalarına bıçak, Kur’an veya kocasına ait eşyalar konulması gibi geleneklerin sürdüğü tespit edildi.
Araştırma, Müslüman bir toplumda olmamıza rağmen İslam öncesi bazı inançların kültürel olarak yaşatılmaya devam ettiğini bilimsel olarak ortaya koydu.
Bakmadan Geçme
