Geleneksel Güzelliğin Tacı: Iğdır'ın Araşqın (Kofi) Kültürü

Iğdır’da, düğünlerde ve özel günlerde gelinlerin başlarını süsleyen Araşqın (Kofi) geleneği, tarihsel kökenleri ve estetik detaylarıyla dikkat çekiyor.

Karakösehaber internet sitemize açıklamalarda bulunan tarihçiler, Araşqın’ın gelinlerin başlarını süslemek için kullanılan geleneksel bir başlık türü ve tarih boyunca pek çok kültürde yer bulduğunu söyleyerek, “Iğdır'da "Kofi" adıyla da bilinen bu geleneksel aksesuar, genellikle mukavva veya kartondan yapılan bir çerçeve üzerine kumaş kaplanarak oluşturulur. Başın yapısına uygun olarak tasarlanan bu başlık, konik veya silindir şeklinde hazırlanır. Araşqın, Osmanlı döneminden günümüze kadar uzanan bir gelenek olarak, Türk kültürünün zarafet ve estetiğe olan düşkünlüğünü simgeler. Ayrıca, gelinlerin ailelerine olan bağlılıklarını ve evlilik öncesi değerlerini temsil eden bir sembol olarak da kabul edilir” dediler.

Araşqın hazırlığının ince bir zanaatkarlık ve dikkat gerektiren bir süreç olduğunu belirten tarihçiler, “Geleneksel yöntemlerle yapılan bu başlık, el işçiliği ve özenle yürütülen aşamalardan geçer. Araşqın’ın temel yapısını oluşturmak için başın yapısına uygun bir mukavva veya karton çerçeve hazırlanır. Bu çerçeve, kısa konik veya silindir formunda şekillendirilir. Çerçeve, gelinin zevkine ve düğün temasına uygun renk ve desenlerde seçilen kumaşla kaplanır. Genellikle parlak ve değerli ziynet eşyalarını öne çıkaracak renkler tercih edilir. Araşqın'ın alın kısmına, gelinin ailesi tarafından temin edilen altın, gümüş, inci ve diğer değerli taşlar takılır. Bu süslemeler, hem gelinin zenginliğini hem de ailenin sosyal statüsünü simgeler. Araşqın tamamlandığında, gelinler uzun ve enli bir örtü ile bu başlığı kapatırlar. Örtü, çene altından başın üstüne doğru dolanarak, başlığın zarafetini vurgular ve ziynetlerin daha belirgin hale gelmesini sağlar. Bu örtü genellikle tül veya ipek kumaşlardan seçilir ve işlemelerle zenginleştirilir” ifadelerini kullandılar.

Araşqın’ın sadece bir başlık değil, aynı zamanda gelin ve damadın aileleri arasındaki bağları güçlendiren bir simge olduğuna da değinen tarihçiler, “Iğdır’da bu başlık, gelinin yeni yaşamına adım atarken aile değerlerine ve geleneklerine bağlılığını ifade eder. Araşqın, toplumun kültürel mirasına olan bağlılığını gösterirken, aynı zamanda geleneği yaşatan ve yaşatan bir unsur olarak önem taşır. Araşqın, Iğdır’da hem Anadolu'nun hem de Azerbaycan'ın kültürel izlerini taşır. Anadolu'da Araşqın daha geleneksel bir formda kullanılırken, Azerbaycan’da işlemeli taçlar ve tüllerle zenginleştirilmiş bir görünüme sahiptir. Iğdır, bu iki kültürün harmanlandığı bir bölge olarak, her iki tarzı da kendi geleneğine dahil etmiştir” diye konuştu.

Araşqın’ın yerleşik kültürün bir parçası olarak kırsal bölgelerde ve geleneksel düğünlerde yaygın bir şekilde kullanıldığını dile getiren tarihçiler, “Bu başlık, kırsal yaşamın ve kültürel değerlerin korunmasında önemli bir rol oynamaktadır. Araşqın, sadece gelinlerin güzelliğini ve zarafetini artırmakla kalmaz, aynı zamanda toplumsal bağları güçlendiren bir unsurdur. Günümüzde Araşqın, modern tasarım ve malzemelerle zenginleştirilerek hem geleneksel düğünlerde hem de özel etkinliklerde kullanılmaya devam etmektedir. Iğdır’daki kadınlar, bu başlığı takarak hem ailelerinin kültürel mirasını gururla taşır hem de kendi bireysel tarzlarını yansıtır” şeklinde konuştu.