İpotekli konut satışlarında tarihi düşüş

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre, geçtiğimiz yıl 1 milyon 478 bin 25 adet konut satışı gerçekleşirken, bunların yalnızca 158 bin 486’sı ipotekli satışlardan oluştu. Kredili satışların toplam satışlar içindeki payı ise yüzde 10,7’ye gerileyerek, 2013’ten bu yana en düşük seviyeyi gördü.

2023 yılında ipotekli satışların toplam içindeki payı yüzde 14,5, 2022’de yüzde 18,9, 2021’de yüzde 19,7, 2020’de ise yüzde 38,2 olarak kaydedilmişti. İpotekli satışların oran bazında en yüksek gerçekleştiği yıl ise yüzde 39,8 ile 2013 olmuştu. O yıl ipotekli satış adedi 460 bin 112 olarak kayıtlara geçmişti.

2020 yılı, 573 bin 337 ipotekli satışla tüm zamanların en yüksek rakamına ulaşmıştı. Bu yükselişte, Kovid-19 tedbirleri sırasında kamu bankaları tarafından uygulanan düşük faiz oranlarının etkisi büyüktü. O dönem konut kredisi faizleri, birinci el konutlarda yüzde 0,64, ikinci el konutlarda ise yüzde 0,74’e çekilmişti.

İpoteksiz Satışlar Rekor Kırdı

Gayrimenkul iktisatçısı Ahmet Büyükduman, yüksek faiz oranlarının ipotekli satışları düşürdüğünü ancak ipoteksiz satışlarda rekor kırıldığını belirtti. Büyükduman, 2024 yılında ipoteksiz satışların 1 milyon 320 bin adede ulaşarak tüm zamanların en yüksek seviyesini gördüğünü ifade etti.

Demografik dinamikler nedeniyle konut satışlarının yıllık yüzde 2,2 oranında artması gerektiğini söyleyen Büyükduman, şu değerlendirmelerde bulundu:
“2024 yılında 1,5 milyon konut satışına ulaşıldı ancak piyasa potansiyeli daha yüksek. Faiz oranlarının düşmesiyle birlikte 2025’te ipotekli satışların 225-250 bin bandında, toplam satışların ise 1,55-1,6 milyon arasında gerçekleşmesini bekliyoruz.”

İstanbul Ticaret Odası (İTO) Gayrimenkul Hizmetleri Meslek Komitesi Başkanı Hakan Akdoğan, ipotekli satışların 2024 yılında dip yapmasında yüksek faiz oranlarının ve krediye erişimde yaşanan sorunların etkili olduğunu vurguladı. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) son iki ayda başlattığı faiz indirimlerinin önemli bir gelişme olduğunu dile getiren Akdoğan, konut kredilerine erişimin kolaylaşmasıyla birlikte ipotekli satışlarda artış öngördüklerini ifade etti.

Nef Yönetim Kurulu Başkanı Erden Timur ise yüksek faiz oranları nedeniyle bankalar yerine inşaat şirketlerinin kampanyalarının tercih edildiğini belirtti. Timur, 2024 yılında toplam satışların önceki yıla göre yüzde 20,6 artış göstererek 1 milyon 478 bin adede ulaştığını, ancak banka kredili satışların 158 bin adette kaldığını söyledi.

Teşvik ve Faiz İndirimi Beklentisi

Timur, "Son yıllarda ev sahipliği oranı yüzde 55’e geriledi. Bu tablonun değişmesi için faiz indirimleri ve kamunun teşvikleri kritik önem taşıyor. Bekleyen talebin harekete geçmesiyle birlikte yeni rekorlar kırılabilir" dedi.

Son 12 Yılda İpotekli Konut Satışı ve Oranları

2013’ten bu yana açıklanan verilere göre, yıllık ipotekli satış adedi ve toplam satışlardaki payı şöyle: