İshak Paşa Sarayı'ndaki kartal figürü ziyaretçilerin dikkatini çekti

Ağrı’nın Doğubayazıt ilçesinde, 2.000 metre rakımlı bir tepenin üzerine kurulan İshak Paşa Sarayı, Ramazan Bayramı tatili ve ara tatil sürecinde binlerce ziyaretçiyi ağırladı. Türkiye’nin en yüksek rakımlı saraylarından biri olan bu tarihî yapı, mimarisi, sembolik detayları ve kültürel zenginliğiyle ziyaretçileri hem görsel hem de entelektüel anlamda etkiledi.

Saray, 17. yüzyıl sonlarında inşasına başlanıp 18. yüzyılın sonlarına doğru tamamlanmıştır. İnşası yaklaşık 99 yıl süren yapı, Lale Devri’nin son dönemlerinde Osmanlı mimarisine eklenen estetik unsurları barındırmaktadır. İshak Paşa ve oğlu II. Mehmed Paşa tarafından yaptırılan saray, aynı zamanda Osmanlı’nın doğudaki en önemli yönetim ve savunma merkezlerinden biri olmuştur.

Osmanlı'dan Pers Etkisine: Mimari Birikim

İshak Paşa Sarayı, Osmanlı, Selçuklu ve Pers mimari unsurlarını bir araya getiren özgün bir yapı olarak dikkat çeker. Sarayın planı; iç içe geçmiş avlular, cami, divan, harem, zindan, mutfak ve türbe gibi bölümleri içerir. Yapının özellikle dış cephe taş işçiliği, kabartmalar ve geometrik süslemeleri ile öne çıktığı görülmektedir.

Ara tatilde sarayı ziyaret eden tarihseverler, bu mimari detayları yakından inceleme fırsatı buldu. Tarihçi Özgür Aslan, sarayın sembolik detaylarına ilişkin şu bilgileri verdi:

“İshak Paşa Sarayı’nın doğu cephesinde yer alan insan, kartal ve aslan figürleri, dönemin yönetim anlayışını ve güç temsillerini ifade eder. İnsan figürü zekayı, aslan figürü gücü, kartal figürü ise öngörüyü ve yırtıcılığı temsil etmektedir. Bu semboller, Osmanlı’nın özellikle yönetim mekanlarında sıkça kullandığı metaforik öğelerdir.”

Sarayın divan kısmında bulunan kartal figürlü tahtalar da ziyaretçilerin ilgisini çeken unsurlar arasında yer aldı. Taht üzerindeki detaylı işçilik ve semboller, hem sanatsal hem de ideolojik bir mesaj taşıyor.

Bayram tatilini ailesiyle birlikte Doğubayazıt’ta geçiren Ayşe Demir, saray gezisinin çocukları için eğitici olduğunu vurguladı:

“Tarihi kitaplardan öğreniyoruz ama bu tür yerleri canlı görmek çocuklar için çok farklı bir deneyim. Kartal figürlü tahtaları gördüğümüzde özellikle durup rehberimizden bilgi aldık. Semboller gerçekten çok anlamlı.”

İshak Paşa Sarayı, sadece mimarisiyle değil, aynı zamanda sosyal yaşamı yansıtan yapısıyla da dikkat çekiyor. Sarayda ısınma sistemlerinden su kanallarına, tuvalet altyapısından güvenlik kurgusuna kadar birçok yapısal detay düşünülmüş. Bu yönüyle döneminin ötesinde bir mühendislik anlayışıyla inşa edildiği değerlendiriliyor.

Ağrı İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü yetkilileri, bayram tatili boyunca saraya gösterilen yoğun ilgiden memnuniyet duyduklarını belirtti. Yetkililer, ziyaretçilerin tarihi yapıya zarar vermeden gezmeleri ve özellikle dokunulmaması gereken alanlara dikkat etmeleri gerektiğini hatırlattı.

Saray, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer almakta olup, bu özelliğiyle de uluslararası düzeyde korunması gereken yapılar arasında gösteriliyor.