Ağrı’nın Doğubayazıt ilçesinde yer alan İshak Paşa Sarayı, Osmanlı mimarisinin en önemli eserlerinden biri olarak dikkat çekiyor. İshak Paşa’nın ismiyle anılan sarayın inşasına, babası Çolak Abdi Paşa tarafından başlandı ve İshak Paşa tarafından tamamlandı.
Osmanlı Devleti’nin Lale Devri’nden kalan son büyük anıt yapılarından biri olan saray, İstanbul’daki Topkapı Sarayı’ndan sonra ikinci teşkilat saray sistemi olarak kabul ediliyor. 115x50 metre ölçülerinde geniş bir alana yayılan saray, yalnızca bir yönetim merkezi değil, aynı zamanda bir külliye niteliğinde.
Farklı Kültürlerin İzlerini Taşıyan Mimari
İshak Paşa Sarayı’nın mimari yapısı, Osmanlı dönemi eserlerinden farklı özellikler taşıyor. Selçuklu mimarisi başta olmak üzere, barok, rokoko ve ampir gibi batı kökenli mimari üslupların izleri de sarayın süslemelerinde görülüyor. Sarayın birçok bölgesinde İran, Gürcü, Ahıska ve Kafkas taş ustalarının işçilikleri dikkat çekiyor.
Osmanlı başkentinden uzak bir noktada yer almasına rağmen, bezeme ve süslemelerindeki zarafet bakımından İstanbul’daki hanedan sarayları kadar görkemli bir yapıya sahip olan sarayda, biri iç avlu diğeri dış avlu olmak üzere iki büyük avlu bulunuyor. Yapılar bu avluların etrafına inşa edilmiş olup, girişler sarayın gösterişli taç kapılarından sağlanıyor.
Sarayın yapımına IV. Murat’ın 1634 yılındaki İran Seferi sırasında Osmanlı ordusunda cesaret göstererek kolunu kaybeden ve "Çolak" lakabıyla anılan Abdi Paşa tarafından başlandı. Yapım süreci uzun yıllara yayıldı ve 1784 yılında İshak Paşa tarafından tamamlandı. Bu tarih, sarayın Takkapı Kitabesi’ndeki Osmanlı Türkçesiyle yazılmış bir beyitte de belirtiliyor:
"Bin yüz ile doksan dokuz oldu buna tarih
İshaka meram üzere kerem kıl dü cihanı"
Ziyaretçiler Büyüleniyor
İshak Paşa Sarayı’nı ziyaret edenler, tarihi yapının görkeminden etkilendiklerini belirtiyor. Ziyaretçiler, sarayın tarihi dokusuna hayran kaldığını ifade ederek:
"Gerçekten büyüleyici bir yapı. İlk defa geliyorum ve taş işçiliği, süslemeleri ile oldukça etkileyici bir görüntüye sahip" dedi.
