Kafkasya'dan Günümüze Uzanan Bir Miras: Civeki, Sarık ve Yemeni

Kafkasya'nın zorlu doğa koşullarına karşı bir koruyucu ve Anadolu'nun kültürel mirası olarak bugün de varlığını sürdüren civeki, sarık ve yemeni; Iğdır’da hem fonksiyonel hem de estetik açıdan önemlini hala koruyor.

Karakösehaber internet sitemize açıklamalarda bulunan tarihçiler; civeki, sarık ve yemeni, Kafkasya'nın zorlu doğa koşullarına karşı dayanıklı olacak şekilde tasarlandığını belirterek, “Özellikle kış aylarının çetin geçtiği bu bölgede, halkın ihtiyaçlarına cevap veren çizmeler, dayanıklılık ve işlevsellik bakımından büyük önem taşır. Kösele topuklu, tabanlı ve hatta çivili ya da mahmuzlu olarak üretilen bu çizmeler, kış şartlarının üstesinden gelmek için mükemmel bir çözüm sunmuştur” dediler.

Yumuşak deriden yapılan bu çizmelerin özellikle dar ve diz üstüne kadar uzanan yapıları ile dikkat çektiğini vurgulayan tarihçiler, “Halk oyunlarında kullanılan versiyonlarında ise altlık genellikle yumuşaktır ve bu çizmeler, halk oyunlarının dinamik yapısına uyacak şekilde esneklik ve rahatlık sağlar. Yöresel halk oyunlarının vazgeçilmez bir parçası haline gelen civeki ve sarıklar, altlıksız ve yumuşak tabanlı olmaları sayesinde oyuncuların rahat hareket etmelerine olanak tanır. Kafkasya'nın geleneksel çizmeleri arasında yer alan körüklü versiyonlar da olsa, bu çizmeler halk oyunları için pek tercih edilmez. Çünkü halk oyunlarının hızlı ve kıvrak hareketleri, hafif ve esnek çizmelerle daha rahat icra edilir” diye konuştular.

Günümüzde halk oyunları ekiplerinin bu tarihi çizmeleri sadece performanslarında değil, aynı zamanda geleneksel mirası yaşatmak amacıyla kullanmayı sürdürdüğünü kaydeden tarihçiler, “Hem görsel açıdan hem de oyunların kültürel bütünlüğünü koruma amacıyla bu çizmeler büyük bir önem taşır. Civeki, sarık ve yemeni çizmeleri, modern zamanlarda artık yalnızca fonksiyonel bir giysi olmaktan çıkmış, aynı zamanda birer kültürel aksesuar olarak da kullanılmaya başlanmıştır. Özellikle yöre halkı arasında bu çizmeler, geleneksel bir zevkin ve kültürel birikimin bir parçası olarak modanın da bir unsuru haline gelmiştir. Bu tür çizmeleri giyenler, sadece tarihi bir mirası yaşatmakla kalmıyor, aynı zamanda bu çizmelerin estetik duruşunu ve geleneksel dokusunu modern kıyafetlerle uyumlu hale getiriyor. Böylece civeki, sarık ve yemeni, geçmişten günümüze uzanan bir köprü görevi görerek, hem geçmişin izlerini hem de modern tarzları harmanlamayı başarıyor” ifadelerini kullandılar.

Civeki ve yemeni çizmelerin sadece birer ayakkabı değil, aynı zamanda kültürel bir simge olduğuna da değinen tarihçiler, “Zorlu doğa koşullarına karşı dayanıklılığıyla, halk oyunlarına kattığı hareketlilikle ve estetik duruşuyla bu çizmeler, Anadolu ve Kafkasya'nın zengin kültürel mirasının önemli bir parçasıdır. Günümüzde bu geleneksel çizmeler, eski işlevselliklerinden biraz uzaklaşmış olsa da, halk oyunlarının vazgeçilmez bir unsuru ve birer stil objesi olarak varlığını sürdürmektedir. Hem fonksiyonel bir geçmişi hem de modern bir geleceği temsil eden civeki, sarık ve yemeni çizmeleri, zamanın ötesine geçen bir miras olarak kültürümüzün bir parçası olmaya devam ediyor” şeklinde konuştular.