Kırım'ın i̇lhakı ve sonrası Rusya-Ukrayna savaşı nasıl şekillendi?

Ukrayna’nın başkenti Kiev’de, dönemin Rusya yanlısı Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç’in Avrupa Birliği (AB) ile Ortaklık Anlaşması’nı imzalamayı ertelemesi üzerine 21 Kasım 2013’te protestolar başladı. Halkın yoğun tepkisi ve sokak gösterileri sonrası Yanukoviç 22 Şubat 2014’te ülkeyi terk etti, Batı yanlısı siyasetçiler yönetime geçti.

Kırım’da Gerilim Tırmandı

Yanukoviç’in görevden ayrılmasının ardından, Ukrayna ve Rusya yanlıları arasında ülke genelinde ciddi bir bölünme yaşandı. Kırım’da Rusya yanlısı gruplar sokak gösterileri düzenlerken, Kırım Tatarları da bölgedeki olası tehditlere karşı tedbir almaya başladı.

Rus askeri üssünden çıkan özel birlikler, Kırım’ın çeşitli bölgelerine konuşlandı ve 25 Şubat 2014’te Kırım Parlamentosu’nu bağımsızlık referandumuna zorlamak için baskı yapmaya başladı. 26 Şubat’ta Kırım Tatar Milli Meclisi ve Rusya yanlısı gruplar arasında büyük bir miting düzenlendi.

"Yeşil Adamlar" ve Kırım’ın Kontrol Altına Alınması

27 Şubat 2014’ten itibaren üzerinde hiçbir sembol taşımayan silahlı milisler, Kırım’daki hükümet binalarını ele geçirdi. "Yeşil adamlar" olarak anılan bu grupların, Rusya tarafından desteklenen özel birlikler olduğu ortaya çıktı.

6 Mart’ta Kırım Parlamentosu, Rusya’ya katılım için referandum yapılacağını duyurdu. Kırım Tatarları ve Ukraynalılar referandumu boykot etti ancak 16 Mart 2014’te, Rus yanlısı silahlı güçlerin gölgesinde referandum gerçekleştirildi.

Kırım'ın İlhakı ve Uluslararası Tepkiler

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 21 Mart 2014’te Kremlin Sarayı’nda Kırım’ın Rusya’ya bağlanmasını resmen ilan etti. Ancak bu süreç Birleşmiş Milletler (BM) ve birçok ülke tarafından yasa dışı ilhak olarak değerlendirildi.

Kırım’ın Rusya’ya bağlanmasının ardından, Kırım Tatarları üzerindeki baskılar arttı ve Ukrayna yanlısı birçok kişi tutuklandı. Kırım Tatar Milli Meclisi aşırıcı örgüt ilan edilerek faaliyetleri yasaklandı.

Kırım, Ukrayna Savaşında Stratejik Nokta Haline Geldi

Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’ya saldırısıyla başlayan savaşta, Kırım Rus ordusunun önemli lojistik merkezlerinden biri haline geldi. Rus birlikleri, Donetsk, Luhansk, Herson ve Zaporijya bölgelerinden Kırım’a uzanan bir kara bağlantısı kurdu.

Son dönemde Ukrayna, Kırım’daki Rus askeri üslerini ve Karadeniz Donanması’nı hedef alarak saldırılar düzenledi. Storm Shadow füzeleriyle yapılan operasyonlar, Rusya’nın bölgedeki askeri varlığını tehdit etmeye başladı.

Kırım'ın Geleceği Tartışılıyor

ABD’de bazı yetkililer, Ukrayna’nın 1991 sınırlarına dönmesinin mümkün olmayacağını iddia ederken, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy Kırım dahil ülkesinin toprak bütünlüğünden asla vazgeçmeyeceğini vurguluyor. Rusya ise Kırım’ın pazarlık konusu bile olamayacağını savunuyor.

Günümüzde Kırım, Rusya-Ukrayna savaşında kritik bir nokta olmaya devam ediyor.