Muş’un bereketli topraklarında yüzyıllardır süregelen “Çelim Çelim Çemçecük” geleneği, yağmur duasının halk arasında nasıl bir kültürel etkinlik haline dönüştüğünü gözler önüne seriyor.
Karakösehaber internet sitemize açıklamalarda bulunan tarihçiler, suyun insanlık tarihinde her zaman yaşamın ve bereketin kaynağı olarak görüldüğünü söyleyerek, “Özellikle tarım toplumlarında yağmurun önemi, toplumsal ve ekonomik yapıyı derinden etkiler. Bu sebeple, yağmurun yağması dualarla ve çeşitli ritüellerle kutsanır. Türk kültüründe "yağmur" yerine "rahmet" kelimesinin kullanılması, bu doğal olaya verilen kutsiyetin en somut örneklerinden biridir. Özellikle Muş gibi tarımın ön planda olduğu bölgelerde, yağmur yağışının hayati önemi vardır. Bu yüzden insanlar, tarih boyunca doğayla kurdukları bağı çeşitli inançlarla pekiştirmişlerdir. Muş'un kendine özgü geleneklerinden biri olan "Çelim Çelim Çemçecük", yağmur duasının çocuklar tarafından oynanan bir formudur. Bu gelenek, bir çeşit totem olarak kullanılan ve "Çemçecük" adı verilen ahşap figürün merkezinde yer aldığı bir dizi ritüeli kapsar” dediler.
Çemçecük’ün çocuklar tarafından çubuk halindeki tahta parçalarından yapıldığını vurgulayan tarihçiler, “Bu parçalar, bezlerle süslenerek adeta bir "gelin" gibi giydirilir. Bezlerin renkli ve dikkat çekici olması, totemin enerjik ve canlı görünmesine katkı sağlar. Çemçecük, çocukların hayal gücünün ve el becerilerinin bir yansımasıdır. Çemçecük hazırlandıktan sonra, çocuklar ellerinde bu figürle kapı kapı dolaşırlar. Her evin kapısı çalındığında, çocuklar ev sahiplerine maniler ve ilahiler eşliğinde seslenirler. Bu maniler, yağmurun yağması ve bereketin gelmesi için edilen duaları içerir. Geleneksel olarak çocukların sesleri, yağmurun toprakla buluşma arzusunu dile getirir. Çelim Çelim Çemçecük geleneğinde söylenen maniler ve ilahiler, ritüelin en önemli parçalarından biridir. Çocukların hep bir ağızdan söyledikleri bu sözler, köy halkının bir araya gelmesini ve ortak bir dilekte bulunmasını sağlar” diye konuştular.
Sıklıkla söylenen “Çelim Çelim Çemçecük, Çık dışarı gözüm pek. Göğe yağmur gelsin, Tarlaya bereket gelsin” manisini de hatırlatan tarihçiler, “Bu maniler, sadece yağmurun yağmasını dilemekle kalmaz, aynı zamanda toplumun birlik ve beraberlik içinde olmasına da vurgu yapar. Maniler, çocukların dillerinde yankılanırken, umut ve beklentiler gökyüzüne yükselir. Her evin kapısı açıldığında, çocukları evin reisi karşılar. Reis, Çemçecük’ün üzerine su döker ve bu işlemle yağmurun yağması dileğini simgeler. Su dökmenin bu ritüeldeki anlamı, yağmurun yeryüzüne inmesini ve toprağı canlandırmasını temsil eder. Bu sembolik hareket, doğanın döngüsünü ve suyun hayati önemini yansıtır. Ritüelin sonunda, ev sahibi çocuklara şeker ve çeşitli ikramlarda bulunur. Bu hediyeler, çocukların dualarının kabul edilmesi dileğiyle verilen bir teşekkür niteliğindedir. Aynı zamanda, toplumsal dayanışmanın ve yardımlaşmanın güzel bir örneğini oluşturur” ifadelerini kullandı.
Çelim Çelim Çemçecük geleneğinin günümüzde hala Muş’un köylerinde canlılığını koruduğunu vurgulayan tarihçiler, “Gelenek, modern yaşamın getirdiği değişimlere rağmen, çocuklar ve büyükler tarafından coşkuyla icra edilmektedir. Bu ritüel, sadece bir yağmur duası değil, aynı zamanda bir sosyal etkinlik olarak toplumun bir araya gelmesini sağlayan bir gelenektir. Bu tür gelenekler, yerel kültürün korunmasında ve gelecek nesillere aktarılmasında büyük rol oynamaktadır. Çocukların katılımıyla sürdürülen bu ritüel, hem geçmişe saygı duruşu hem de geleceğe umutla bakmanın bir yolu olarak görülmektedir” şeklinde konuştular.