Erzurum'un Tarihi İncisi ve Türk İslam Eserleri Müzesi: Yakutiye Medresesi

Karakösehaber internet sitemize açıklamalarda bulunan Tarihçi Özgür Aslan, Anadolu'daki kapalı avlulu medreselerin en büyüğü olan Yakutiye Medresesi’nin plan düzeni, dengeli mimarisi ve iri motifli süslemeleriyle dikkat çektiğini belirtti. Özgür Aslan, “Yakutiye Medresesi, kapalı avlulu medrese mimarisiyle öne çıkmaktadır. Yapının taç kapısı cepheden dışa taşmaktadır ve dört eyvanlı iç mekânında dikdörtgen bir avlu bulunmaktadır.

Avlunun orta bölümü mukarnaslı bir kubbe ile örtülmüş, diğer kısımlar ise sivri kemerli beşik tonozlarla kaplanmıştır. Taç kapının yan yüzlerinde yer alan pars ve kartal motifleri, ajurlu bir küreden çıkan hurma yaprakları ve hayat ağacı figürleri Orta Asya Türkleri'nin önemli simgelerini bir araya getirmektedir” dedi.

Yakutiye Medresesi'nin doğu duvarına bitişik olarak inşa edilen kümbetin tuğladan yapılmış ve üzerinde üç pencere bulunan külah ile örtüldüğünü vurgulayan Özgür Aslan, “Avlunun sağ ve solunda karşılıklı beşik tonozlu altışar oda sıralanmıştır. Bu odalardan birinden minareye çıkılmaktadır. Güneydeki tonozun üzerinde, medreseye vakfedilmiş altı köyün isimlerini içeren vakfiye, mermer üzerine sülüs yazı ile asılmıştır.

Minare, iç içe geçmiş geometrik motifler ve çinilerle bezeli olup, kabartma kordonlarla hareketli bir görünüm kazanmıştır. Ancak, köşelerde yer alan kalın gövdeli minarelerden biri çok önceden yıkılmış veya hiç yapılmamıştır; bu minarenin kaidesi konik bir külahla kapatılmıştır” ifadelerini kullandı.

Yakutiye Medresesi'nin taç kapısının basık kemerli ve oymalı olduğunu ve her tarafını kaplayan bezemelerle muhteşem bir görüntü sunduğunu dile getiren Özgür Aslan, “Medresenin süslemeleri, Orta Asya Türk sanatının zarafetini ve estetiğini yansıtan detaylarla doludur.

Öğrenci ve hocaların odaları, sınıf ve derecelerine göre belirlenmiş olup, her odanın girişinde farklı bir işleme dikkat çekmektedir. 1995 yılında restore edilen Yakutiye Medresesi, günümüzde Türk İslâm Eserleri ve Etnografya Müzesi olarak kullanılmaktadır.

Bu müze, ziyaretçilerine Türk İslam kültürünün zenginliğini ve tarihini gözler önüne sermektedir. Medresenin içindeki koleksiyonlar, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait eserler, etnografik objeler ve çeşitli sanat eserleriyle doludur” şeklinde konuştu.