Karakösehaber internet sitemize açıklamalarda bulunan tarihçiler, tarih boyunca farklı isimlerle anılan bu kümbetin mimari özellikleri ve tarihi değeriyle dikkat çektiğini söylediler. Osman Turan ve Abdurrahim Şerif Beygu gibi tarihçilerin eserlerinde de bahsedilen kümbet, Erzurum'un önemli kültürel miraslarından biri olduğunu belirten tarihçiler, “Cimcime Hatun Kümbeti'nin adı halk arasında yaygın olarak bu şekilde bilinmektedir.
Osman Turan’ın "Doğu Anadolu Türk Devletleri Tarihi" adlı eserine göre, Cimcime Sultan Kümbeti'nin, Tuğrul Bey dönemi fatihlerinden Cemcem’e ait olduğu bilgisi verilmektedir. Abdurrahim Şerif Beygu ise "Erzurum Tarihi, Anıtları, Kitabeleri" adlı eserinde, kümbetin isminin tarihe geçmeyen Erzurum emirlerinden birine ait olduğunu belirtmektedir. Bu farklı görüşler, kümbetin tarih içindeki yerini ve önemini daha da ilginç kılmaktadır” dediler.
Cimcime Hatun Kümbeti’nin düzgün kesme taş malzeme ile inşa edilmiş olup, silindirik kaideli ve içten-dıştan silindirik gövdeli bir yapıya sahip olduğunu ifade eden tarihçiler, “İç kısmı kubbe ile örtülmüş olan yapı, dışarıdan konik bir külahla kaplanmıştır.
Bu mimari özellikler, 13. yüzyıl Anadolu Türk mimarisinin karakteristik unsurlarını yansıtmaktadır. Kümbetin sade ama etkileyici yapısı, dönemin estetik ve mimari anlayışını gözler önüne sermektedir” diye konuştular.
Kümbetin içinde yatan kişilere ait mezar taşlarının bir kısmının zamanla yok olduğunu vurgulayan tarihçiler, “Ancak, bazı mezar taşlarının üzerindeki yazılar ve dualar günümüze kadar ulaşabilmiştir. Bu yazılardan birinin, mezarda yatan kişinin bir kadın olduğunu ortaya koyduğu bilinmektedir.
Bu durum, kümbetin tarihi ve kültürel anlamını daha da artırmaktadır. Cimcime Hatun Kümbeti, Erzurum'un tarihi dokusunu oluşturan önemli yapılardan biridir. Günümüzde bu yapı, hem yerli hem de yabancı turistlerin ilgisini çekmektedir. Kümbetin korunması ve tanıtılması, Erzurum'un kültürel mirasının yaşatılması açısından büyük önem taşımaktadır.
Restorasyon çalışmaları ve bilgilendirme panoları ile ziyaretçilere daha iyi bir deneyim sunulması hedeflenmektedir. Cimcime Hatun Kümbeti, Erzurum'un zengin tarihinin ve kültürel mirasının önemli bir parçası olarak varlığını sürdürmektedir. Bu tarihi yapı, geçmişin izlerini günümüze taşıyarak, gelecek nesillere aktarılan değerli bir miras olarak önemini korumaktadır” şeklinde konuştular.