Erzurum'un Tarihi Mirası: Çobandede Köprüsü

Karakösehaber internet sitemize açıklamalarda bulunan tarihçiler, 13. yüzyıldan bu yana birçok onarım geçiren köprünün bugün hala ayakta kalarak geçmişin izlerini taşıdığını belirterek, “Çobandede Köprüsü’nün inşası, İlhanlı Hükümdarı Gazan Han’ın veziri Emir Çoban Salduz’a dayanmaktadır.

Yapımına 1297-98 yıllarında başlanan köprü, dönemin önemli ticaret yollarından birinde yer aldığı için stratejik bir öneme sahipti. Üzerinde bulunan yapım kitabesi harap olsa da kaynaklarda köprünün İlhanlı dönemine ait olduğu bilgisi yer almaktadır. Köprü, III. Sultan Ahmed döneminde 1727 yılında büyük bir onarım geçirerek yenilenmiştir. Ardından 1872 ve 1948 yıllarında tekrar onarılan köprü, son olarak 2011 yılında restore edilmiştir” dediler.

Çobandede Köprüsü’nün kuzey-güney doğrultusunda, doğuya doğru hafif içerlek biçimde kurulmuş olup 220 metre uzunluğunda olduğunu ifade eden tarihçiler, “Üzerinde bulunan altı sivri kemer açıklığı, suyun geliş yönünde (menba) altı adet selyaran ve gidiş yönünde (mansap) sekiz adet topukla desteklenmiştir. Köprünün en dikkat çekici özelliklerinden biri, kemer ayaklarının içerisinin boş bir mekân olarak tasarlanmasıdır. Bu boş alanların, soğuk mevsimlerde sığınma yeri veya geçiş ücreti alan görevliler tarafından barınma alanı olarak kullanıldığı düşünülmektedir” diye konuştular.

1727 yılında III. Sultan Ahmed tarafından ilk büyük onarımını geçiren köprünün sonraki yıllarda farklı dönemlerde de onarım gördüğünü vurgulayan tarihçiler, “Köprünün kuzey ucundaki yedinci kemer gözü yapılan onarımlarda kapatılmıştır. Ayrıca 2011 yılında gerçekleştirilen restorasyon çalışmalarıyla köprü, orijinal yapısına sadık kalınarak yenilenmiş ve bugün hala kullanımda olan tarihi bir yapı haline getirilmiştir.

Çobandede Köprüsü; siyah, kırmızı ve gri renkli kesme taşlarla inşa edilen kemerleriyle dikkat çeker. Köprünün ayaklarının altına yerleştirilen ardıç ağaçları, yapının sağlamlığını artırmak amacıyla kullanılmıştır. Aynı zamanda, köprü geometrik motifler ve silmelerle süslenmiş, bu sayede yapıya estetik bir zarafet katılmıştır” ifadelerini kullandı.

Erzurum ve çevresi için büyük bir kültürel miras olan Çobandede Köprüsü’nün sadece bölge halkı için değil, aynı zamanda ziyaretçiler için de büyük bir öneme sahip olduğuna değinen tarihçiler, “Tarihi boyunca hem ticaret yollarına hizmet eden hem de kültürel değerleri günümüze taşıyan bu köprü, bölgenin turizm potansiyelini de artırmaktadır. Günümüzde, Çobandede Köprüsü’nün korunması ve tanıtılması, Erzurum’un tarihî zenginliklerinin bir parçası olarak gelecek nesillere aktarılmasını sağlamaktadır” şeklinde konuştu.