Erzurum'un Tarihi Ticaret Merkezi: Rüstem Paşa Kervansarayı

Karakösehaber internet sitemize açıklamalarda bulunan Tarihçi Özgür Aslan, Kanuni Sultan Süleyman’ın sadrazamı Rüstem Paşa tarafından 1561 yılında yaptırılan bu kervansarayın Osmanlı kervansaray mimarisinin en güzel örneklerinden biri olduğunu belirtti. Özgür Aslan, “Rüstem Paşa Kervansarayı, dikdörtgen bir avlu çevresinde inşa edilmiş, kesme taştan yapılmış revakların arkasına sıralanmış odalardan oluşan iki katlı bir yapıdır.

Doğu ve batı yönünde sivri kemerli ve tonozlu iki kapıdan girilen avlunun çevresinde 32 oda bulunmaktadır. Üst katta koridor çevresinde sıralanmış basık tonozlu odalar yer alır. Bu odalardaki süslemeler daha sonra eklenmiştir” dedi.

Kervansarayın, yolcuların gece ve gündüz her türlü ihtiyacını karşılamak amacıyla inşa edildiğini dile getiren Özgür Aslan, “İçerisinde imarethane, mescit, dinlenme yeri, bezirgân dükkânları ve hayvanların barınabileceği bölümler bulunmaktaydı. Ancak, bu bölümlerin bir kısmı günümüze ulaşamamıştır.

Erzurum'un serhat şehri olması dolayısıyla, buraya "ribat" denildiği ve ribatların sınırları korumak amacıyla akıncı birliklerine ev sahipliği yaptığı bilinmektedir. Osmanlı Devleti sınırlarının genişlemesiyle, kervansaray konak, barınak, ahır ve alışveriş merkezi özellikleri kazanmıştır” diye konuştu.

1965 yılında önemli bir restorasyon geçiren kervansarayın günümüzde oltu taşı esnafının imalat ve satış yeri olarak hizmet verdiğini belirten Özgür Aslan, “Kervansarayın batıya bakan ön cephesi, hafif ileri taşırılmış, altta beşik tonozlu derin bir giriş, üstte de kervansaray yöneticisine ait bir oda bırakılmıştır. Bu restorasyon, yapının tarihi dokusunu koruyarak modern ihtiyaçlara uyarlanmasını sağlamıştır.

Rüstem Paşa Kervansarayı, günümüzde oltu taşından yapılmış ürünlerin merkezi haline gelmiştir. Başta tespih, yüzük, gerdanlık olmak üzere, onlarca çeşit hediyelik eşya burada satılmaktadır. Oltu taşı esnafı, bu tarihi yapıda hem imalat yapmakta hem de ürünlerini ziyaretçilere sunmaktadır. Kervansaray, hem yerli hem de yabancı turistlerin ilgisini çekmekte ve Erzurum'un tarihi ve kültürel zenginliklerini tanıtmaktadır” şeklinde konuştu.