Kars'ın Gizemli Tarihi: Aziz Prkich Kilisesi

Karakösehaber internet sitemize açıklamalarda bulunan tarihçiler, Aziz Prkich Kilisesi’nin Ani Harabeleri içinde Büyük Katedrale yakın bir konumda inşa edildiğini belirterek, “Kilisenin doğusundaki konumu, onun stratejik ve dini önemini vurgulamaktadır. Kilise, Marzban Ebu'l Garip tarafından 1035 yılında yaptırılmıştır ve bu bilgi, kilisenin cephesinde bulunan inşa kitabesinde yer almaktadır.

Diğer adlarıyla Keçeli Kilise, Halaskar Kilisesi veya Yıkık Kilise olarak bilinen bu eşsiz yapı, tarihin ve mimarinin buluştuğu bir sanat eseri niteliğindedir. 1035 yılında inşa edilen ve birçok defa restore edilen kilise, mimari yapısı ve duvarlarındaki fresklerle dikkat çekmektedir” dediler.

1291 ve 1342 yıllarında kilisenin Atabekler tarafından kapsamlı bir şekilde restore edildiğini vurgulayan tarihiler, “Bu restorasyonlar, kilisenin mimari bütünlüğünü koruması ve dayanıklılığının artırılması açısından büyük önem taşımaktadır. 1930’lu yıllarda ne yazık ki bir yıldırım düşmesi sonucu kilisenin yarısı yıkılmıştır. Bu olay, kilisenin bugünkü ismi olan "Yıkık Kilise" adını almasına sebep olmuştur. Aziz Prkich Kilisesi'nin inşası ve restorasyonu, tarihi derinliği ve mimari estetiği bir araya getirerek, dönemin mimarlık anlayışını ve teknik becerisini gözler önüne sermektedir” ifadelerini kullandılar.

Aziz Prkich Kilisesi’nin mimarisiyle dikkat çekici bir yapı olduğuna değinen tarihçiler, “Sarı, kırmızı ve gri renkli düzgün kesme taşlarla inşa edilen kilisenin yapısı, hem estetik hem de teknik açıdan büyük bir titizlikle tasarlanmıştır. Kilise, kubbeli yapısı ve iki kısımdan oluşmasıyla mimari alanda önemli bir örnek teşkil etmektedir. Kilise, dışta ondokuzgen bir plan üzerine inşa edilmiştir. Bu özellik, kilisenin dikkat çekici mimari detaylarından biridir. İçte ise oktakonchos (sekiz apsisli) plana sahip olan kilise, bu yapısıyla farklı bir estetik sunar.

İç mekânın düzenlenişi ve yapısal detayları, kiliseyi özgün kılan özellikler arasındadır. Kilise, daire planlı bir platform üzerine yerleştirilmiştir. Günümüzde bu platformun sadece tek basamağı görülebilmektedir, ancak bu bile yapının geçmişteki ihtişamını gözler önüne sermektedir.

Kilisenin mimarisi, dönemin sanatsal anlayışını ve teknik kapasitesini yansıtırken, aynı zamanda bölgenin tarihi zenginliğini de ortaya koymaktadır” diye konuştu.

Aziz Prkich Kilisesi'nin duvarlarının Sarkis P’arçkans adlı bir ressam tarafından 13. yüzyılda yapıldığı bilinen fresklerle kaplı olduğunu da belirten tarihçiler, “Bu freskler, kilisenin sanatsal değerini artıran ve ziyaretçileri büyüleyen unsurlardan biridir. Ancak zamanla solmuş olan bu resimlerde, hala bazı önemli detaylar seçilebilmektedir. Son akşam yemeği sahnesinin yarım kubbe üzerinde yer alan bu sahne, İncil'in önemli hikayelerinden birini tasvir eder ve kilisenin sanatsal mirasına büyük katkı sağlar.

Kilise duvarlarında İncil yazarlarının resmedildiği freskler bulunmaktadır. Bu tasvirler, dönemin dini ve sanatsal anlayışını yansıtan önemli eserlerdir. Aziz Prkich Kilisesi'nin freskleri, sanat tarihçileri ve ziyaretçiler için büyük bir öneme sahiptir. Her ne kadar renkleri zamanla solmuş olsa da, freskler hala kilisenin tarihine ve sanatsal değerine ışık tutmaktadır.

Aziz Prkich Kilisesi, sadece mimari ve sanatsal değeriyle değil, aynı zamanda Kars’ın kültürel ve turistik cazibe merkezi olmasıyla da önem taşımaktadır. Ani Harabeleri içinde yer alan bu kilise, her yıl binlerce yerli ve yabancı turistin ilgisini çeken önemli bir destinasyondur” şeklinde konuştular.