Muş'ta yüzyıllardır süregelen ve Şamanizmin izlerini taşıyan bir yas geleneği olan Sagu (Sadu), günümüzde de özellikle yaşlılar tarafından uygulanan bir ritüel olarak yerini koruyor.
Karakösehaber internet sitemize açıklamalarda bulunan tarihçiler, Sagu geleneğinin Şamanizm'in derin köklerine dayanan bir ritüel olduğunu belirterek, “Şaman ayinlerini yöneten din adamları tarafından yapılan bu gelenek, ölüyü kötü ruhlardan koruma inancına dayanır. Mezarlıkta ölünün etrafında yedi defa dönülmesi, kötü ruhların uzaklaştırılmasını ve ölünün huzur içinde yolculuğuna devam etmesini sağlama amacını taşır. Bu ritüel, topluluğun ortak inançlarını ve manevi değerlerini yansıtan bir uygulamadır” dediler.
Günümüzde, Sagu geleneğinin özellikle yaşlılar tarafından hala uygulandığını ifade eden tarihçiler, “Ancak zamanla unutulma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Geleneksel olarak yas tutan kadınlar arasında yoğun bir şekilde uygulanan bu ritüel, "Sadu" olarak da bilinir. Yas sırasında, kadınlar ölünün arkasından vızıldanarak ve sağa sola sallanarak bir çeşit ağıt yakarlar. Bu gösteri, topluluğun ortak yasını ve kaybın acısını paylaşma amacı taşır” diye konuştular.
Sagu geleneğinin sadece bir yas ritüeli olmanın ötesinde, Muş'un kültürel ve sosyal hayatında derin izler bırakan bir uygulama olduğunu kaydeden tarihçiler, “Bu ritüel, topluluğun birlikte yas tutma ve dayanışma duygusunu pekiştirir. Aynı zamanda, geçmişten günümüze uzanan kültürel mirasın korunması ve gelecek nesillere aktarılması açısından büyük bir öneme sahiptir. Sagu geleneği, topluluğun kimliğini ve tarihini yansıtan önemli bir kültürel değerdir. Unutulmaya yüz tutmuş bu değerli geleneğin korunması ve yaşatılması için çeşitli çabalar sarf edilmektedir. Kültürel etkinlikler ve eğitim programları ile genç nesillere bu gelenek tanıtılmakta ve öğretilmektedir. Ayrıca, yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşları, Sagu geleneğinin belgelenmesi ve tanıtılması için çeşitli projeler geliştirmektedir” şeklinde konuştular.