Ağrı’nın Patnos ilçe merkezinin 30 km güneyinde, Esenbel (Meciya) Köyü'nün 200 metre kuzeyinde bulunan Esenbel Kalesi, bölgenin önemli tarihi yapılarından birisi olarak yerini koruyor.
Patnos’ta yaklaşık 100 metre yüksekliğindeki bir tepe üzerinde konumlanan kale, güney-kuzey doğrultusunda uzanıyor. Düzgün olmayan dikdörtgen plana sahip olan kale, 80x30 metre boyutlarındadır. Duvarları 2 metre genişliğinde ve düzeltilmemiş iri andezit taşlarıyla örülmüştür.
Tarih ve Önemi:
Esenbel Kalesi’nin bulunan seramik örneklerinden Erken Demir Çağı'na tarihlendirildiğini ifade eden tarihçiler, “Bu özellikleriyle, bölgenin ilk Demir Çağı kaleleri arasında önemli bir yere sahiptir. Ayrıca, 1. derecede arkeolojik sit alanı olarak koruma altına alınmıştır. Ne yazık ki, kale üzerinde kaçak kazılarla tahribat yapılmıştır. Bu durum, bölge tarihine ışık tutacak nitelikteki bulguların zarar görmesine neden olmuştur. Her türlü tahribata açık olması, kısa zamanda telafisi mümkün olmayan zararlar doğurabilir” dediler.
Tedbirler ve Koruma:
Esenbel Kalesi'nin önemli bir tarihi yapı olması ve bulguların korunması gerekliliğini ifade eden tarihçiler, “Bölgeye ilişkin tarihi ve kültürel mirasın korunması adına önemli bir sorumluluktur. Bu nedenle, kale ve çevresinin daha etkili bir şekilde korunması için gerekli tedbirlerin alınması önem arz etmektedir” ifadelerini kullandılar.