Olağanüstü toplantıda Sedef Kabaş'ın hakaretlerini yayınlayan Tele 1'e 5 kez program durdurma ve üst sınırdan idari para cezası yaptırımı uygulandı. Aynı ihlalin tekrarları halinde kanalın lisansı iptal edilebilecek.
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, Başkan Ebubekir Şahin'in çağrısıyla olağanüstü olarak toplandı.
Masadaki ilk rapor, Tele 1 ekranındaki son açıklamaları nedeniyle tutuklanan Sedef Kabaş hakkındaydı.
RTÜK İzleme Uzmanı raporunu, Anayasa, 6112 sayılı Yasa, Basın Kanunu ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile uluslararası içtihatlara dayandırdı.
Yasal metinlerde geçen düşünceyi açıklama ve basın hürriyetinin belirli şartlar altında kullanılmasının zorunlu olduğunun belirtildiği uzman raporunda, bu özgürlüğün "başkalarının haklarının korunması" amacıyla sınırlandırılabileceğine vurgu yapıldı.
Raporda evrensel kabul gören "basın, ifade özgürlüğünü kullanırken, görev ve sorumluluklarına uygun davranmak durumundadır." cümlesi dikkat çekti.
Yayıncılığın sorumluluk gerektiren bir kamu görevi olduğunun ifade edildiği raporda, Basın Meslek İlkeleri doğrultusunda, yayınlarda kişilerin ve kuruluşların itibar ve saygınlığını ihlal edecek, onları küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilmemesi gerektiği anlatıldı.
Raporda, Sedef Kabaş hakaret içeren sözleri sarf ederken program sunucusunun da herhangi bir müdahalede bulunmamasının tam tersine yapılan hakaretleri onaylamasının medya hizmet sağlayıcı kuruluşlardan beklenen kamusal yayıncılık sorumluluğu ile bağdaşmadığının altı çizildi.
Raporu ayrıntılarıyla inceleyen Üst Kurul, milyonlarca vatandaşın oyuyla seçilen Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı'na yönelik hakaret içerikli sözlerin, "toplumda kin ve düşmanlığı tahrik edecek veya toplumda nefret duyguları oluşturacak" mahiyette olduğuna kanaat getirdi.
Yapılan oylama sonucunda 6112 sayılı Yasanın 8. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde ifade edilen "Yayın hizmetleri, kin ve düşmanlığa tahrik edemez veya toplumda nefret duyguları oluşturamaz." hükmünü ihlal eden Tele 1'e 5 kez program durdurma ve en üst sınırdan idari para cezası müeyyidesi uygulandı.
Tele 1'e bir yaptırım da Dündar'ın sözleri için
Tele 1, aynı programın başka bir bölümünde bu kez Uğur Dündar, Merdan Yanardağ, Musavat Dervişoğlu ve Engin Altay'ın sözleri nedeniyle rapora konu oldu.
RTÜK, söz konusu programda toplumsal çatışmayı körükleyecek şekilde halk arasında "öteki" oluşturacak söylemler tespit etti.
Üst Kurul, yayında hasmane bir üslupla iktidarı destekleyenlerin hedef gösterilmesini ve toplumda belirli bir kesime karşı kin ve düşmanlığı tahrik eden söylemleri yasaya aykırı buldu.
RTÜK ayrıca, moderatör Uğur Dündar'ın "Bunu yazıyoruz bir kenara merak etmeyin. Biz de notlar alıyoruz. Gün gelir keser döner sap döner, hesap da döner. İşte o zaman onun hesabı sorulur" ve Merdan Yanardağ'ın "Bir gün devran değişecek bu totaliter rejimin sorumluları yargı yönünde halkın önünde ve tarihin önünde hesap verecekler" ifadeleriyle ötekileştirilen kitleyi tehdit ettiğini belirledi.
Yayında, hedef haline getirilen bir kitleye yönelik düşmanca bir tutum sergilenmesinin eleştiri sınırları ötesinde aşağılayıcı olduğuna karar veren Üst Kurul, kamusal yayıncılık sorumluluğunu yerine getirmeyen Tele 1'e yüzde 3 idari para cezası verdi.
Ana haber sunucusu nedeniyle FOX'a müeyyide
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, gelen vatandaş bildirimlerinin ışığında hazırlanan FOX Ana Haber raporunu da görüştü.
Mesleki ve akademik verilerin işlendiği rapora göre, ana haber bültenleri için "kişisel görüş, yorum ya da değerlendirmelerinden ibaret haber aktarımı değil, aktarılan olay veya durumun kendisi olmalı" tanımı yapılırken FOX Haber sunucusu Selçuk Tepeli'nin bilgi yoğun olmak yerine duygu yoğun habercilik yaparak kişisel kanaatlerini ön plana çıkardığı tespitine yer verildi.
Raporun ana fikri ise, "Yayıncılığın Basın Meslek İlkeleri çerçevesinde yürütülmesi bir zorunluluktur. Bu ilkelere göre tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerinden ödün vererek kamuoyunu yanlış yönlendirebilecek yayınlardan sakınılması gerekmekte, soruşturulması gazetecilik olanakları içinde bulunan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğuna emin olunmaksızın yayınlanmamalıdır." cümleleri oldu.
RTÜK İzleme Uzmanı raporuna, Selçuk Tepeli'nin yorum ve değerlendirmelerini nesnel ve dengeli bir şekilde sunmak yerine polemiğe varan sözler ve üslup içinde, zaman zaman sesini yükselterek müstehzi denilebilecek nitelikte, yer yer abartılı el kol ve parmak hareketleriyle aktardığını yazdı.
"Söz konusu haber bültenlerinde haberin kendisi ön planda olması gerekirken haber sunucusunun siyasi konulardaki iddia, itham ve yorumlarının ön plana çıktığı ve böylece haberin nesnelliğinin yitirilmesine yol açıldığı düşünülmektedir. Bununla tarafsızlık ilkesine aykırı ve toplumda özgürce kanaat oluşumunu engelleyebilecek bir yapıda toplumu belli bir düşünceye sevk etmeye çalışılarak yayıncıların sahip olması gereken kamusal sorumluluktan uzak bir tutum sergilendiği değerlendirilmiştir." denilen raporu görüşen Üst Kurul, uzman görüşünü tasdik ederek FOX'a üst sınırdan idari para cezası müeyyidesi uyguladı.
(Alpay Atcı/İHA)
Kaynak: İHA