Konu ile ilgili açıklamalarda bulunan tarihçiler, Menuçehr Camii’nin derinlemesine planlı üç sahınlı bir yapıya sahip olup, mihrap önü kubbeli ve iç avlulu bir planla inşa edildiğini söylediler. Tarihçiler, “Selçuklu dönemine ait zengin motiflerle bezeli olan bu caminin tonozları, her sahının üç kareye bölünmesiyle oluşturulmuş ve geometrik örgülerle süslenmiştir.
Bu detaylar, Selçuklu taş işçiliğinin inceliklerini gözler önüne sermektedir. Yapının mimarisi, Anadolu’da gelişen İslam sanatının ve mühendislik bilgilerinin erken bir örneği olarak öne çıkmaktadır” dediler.
Caminin kuzeybatı köşesinde bulunan minaresinin kare bir kaide üzerinde sekizgen gövdesiyle dikkat çektiğini vurgulayan tarihçiler, “Tek şerefeli olan bu minare, Selçuklu dönemine özgü mukarnas süslemelere sahiptir. Gövdesinde yer alan kufi hatla işlenmiş "Bismillah" yazısı, hem estetik hem de dini bir anlam taşımaktadır.
Camiye bitişik olan bu sekizgen gövdeli taş minare, 99 basamağıyla günümüze kadar ayakta kalmayı başarmıştır. Şerefeden sonraki kısmı yıkılmış olsa da, mimari detayları hala ilgi çekicidir. Minareye giriş, güney cephesinde yer alan yarım daire kemerli bir kapıdan sağlanmaktadır” diye konuştu.
Menuçehr Camii’nin sadece Anadolu’daki ilk Türk camisi olmasıyla değil, aynı zamanda Ani'nin zengin kültürel mirasının bir parçası olarak da büyük önem taşıdığını belirten tarihçiler, “Selçukluların bölgedeki varlığını ve İslam’ın Anadolu topraklarındaki ilk adımlarını simgeleyen bu yapı, Türk-İslam mimarisinin Anadolu’da nasıl kök saldığını ve geliştiğini göstermesi açısından da önemli bir tarihî eserdir.
Bugün, cami ve minaresi Ani Ören Yeri'ni ziyaret edenlerin hayranlıkla incelediği yapılar arasında yer alıyor. Sonuç olarak, Menuçehr Camii, tarihsel ve kültürel açıdan derin anlamlar taşıyan bir yapıdır. Selçuklu Devleti'nin Anadolu’daki izlerini sürmek ve İslam mimarisinin ilk örneklerini görmek isteyenler için eşsiz bir fırsat sunan bu cami, Anadolu’nun kadim şehirlerinden Kars’ın Ani bölgesinde unutulmaz bir tarihî deneyim vaat ediyor” şeklinde konuştu.