Ağrı’nın Patnos ilçesinin yaklaşık 2 km kuzeydoğusunda, Van-Ağrı karayolunun kuzeyinde yer alan Anzavurtepe Höyüğü, Urartu kralı Menua döneminde büyük bir stratejik öneme sahipken günümüzde tehlike altındadır.
Halk arasında Kot Tepe olarak da bilinen ve oldukça yüksek bir konumda ve koni biçiminde bir yapıya sahip olan Anzavurtepe’nin Urartu kralı Menua döneminde büyük bir stratejik öneme sahip. Patnos ve çevresi, Urartu döneminde Diauehei ve Etiu toplumlarına karşı yapılan askeri seferlerde hem çıkış noktası hem de koruma hattı olarak burayı kullandığını vurgulayan Tarihçiler “Menua’nın Aznavurtepe’de inşa ettirdiği kale ve tapınak, höyüğün önemini artırmaktadır. Kalenin çevresini saran ve kulelerle takviye edilen ilginç bir sur sistemi, dönemin askeri mimarisine ışık tutmaktadır. Tepenin güney eteğinde ve sur duvarının iç kesiminde yapılan küçük bir gölet, su ihtiyacının karşılanması için önemli bir yapı olarak dikkat çekmektedir. Tepenin zirvesinde ise Urartu dönemine ait tapınak bulunmaktadır” dediler.
1959-1960 yıllarında yapılan kaçak kazılarda Anzavurtepe’nin arkeolojik değerini ortaya koyduğunu belirten Tarihçi Özgür Aslan “1960 yılında Ankara Üniversitesi adına Kemal Balkan tarafından başlatılan kazılar, 1961-1963 yılları arasında Kemal Balkan ve Raci Temizer tarafından sürdürülmüştür. Bu kazılar sırasında tapınak ve avlusu ile birçok oda gün yüzüne çıkarılmıştır. Ancak, kazı çalışmaları yarım kaldığı için bu odaların tam olarak ne amaçla kullanıldığı anlaşılamamıştır. Çıkan buluntuların büyük bir bölümü Erzurum ve Van müzelerine götürülmüştür” ifadelerini kullandı.
Anzavurtepe’nin kare planlı tapınağının siyah bazalt taşından yapıldığını ve üst bölümlerinde kerpiç duvarların yükseldiğini vurgulayan Aslan, “Tapınaktaki 4 taş blok üzerinde, tapınağın Urartu kralı Menua tarafından yaptırıldığı yazmaktadır. Ele geçirilen renkli fresk parçaları, kerpiç duvarların resimlerle süslü olduğunu göstermektedir. Bu freskler, Urartu sanatının inceliklerini yansıtan önemli buluntular arasındadır. Anzavurtepe Höyüğü, I. derecede arkeolojik sit alanı olarak korunması gereken önemli bir mirastır. Ancak, doğal tahribatlar höyüğün yapısına ciddi zararlar vermektedir. Urartu çağı höyükleri içinde önemli bir yere sahip olan Anzavurtepe, acil koruma önlemlerine ihtiyaç duymaktadır. Yapılacak koruma çalışmaları, höyüğün ve burada bulunan tarihi yapıların gelecek nesillere aktarılmasını sağlayacaktır” şeklinde konuştu.