Karakösehaber internet sitemize açıklamalarda bulunan tarihçiler, Horhor Camii'nin en dikkat çekici özelliklerinden birinin mimari yapısı olduğunu belirterek, “Enine dikdörtgen planlı olarak inşa edilen caminin güney ve doğu duvarları günümüze kadar ulaşmış durumda. Caminin mimarisi, döneminin estetik anlayışını yansıtırken, yapıya tarihin derinliklerinden gelen bir zarafet kazandırıyor.
Caminin mihrabı, kıble duvarının ortasına yerleştirilmiş olup, dışa taşıntılı yapısıyla öne çıkıyor. Dikdörtgen görünüşlü mihrap, istiridye yivli kavsara ile sonlanan beş kenarlı niş şeklinde tasarlanmıştır. Mukarnaslı tepeliği, mihrapta bulunan en dikkat çekici detaylardan biridir. Bu mukarnaslı tepelik, Osmanlı dönemine ait diğer mimari yapılarda da sıklıkla görülen bir motif olarak biliniyor ve camiye tarihi bir derinlik kazandırıyor” dedi.
Mihrap üzerindeki kök boyalarla yapılmış kalemişi süslemelerin Horhor Camii'ni ziyaret edenleri geçmişe yolculuğa çıkardığını ifade eden tarihçiler, “Bu süslemeler, Osmanlı dönemi sanatının inceliklerini ve estetik anlayışını yansıtırken, caminin iç mekanına sanatsal bir dokunuş katıyor. Camide kullanılan kök boyaların, yüzyıllara meydan okuyarak bugünlere ulaşmış olması, eserin sanatsal değerini ve dayanıklılığını gözler önüne seriyor.
Horhor Camii'nin en büyük gizemlerinden biri, kim tarafından ve hangi tarihte inşa edildiğinin bilinmemesidir. Caminin kitabesi ve vakfiyesi günümüze ulaşmadığı için kesin bir bilgiye ulaşılamamaktadır. Ancak mimari özellikleri ve kullanılan yapı malzemeleri, caminin XVIII. yüzyıla ait olduğunu düşündürmektedir. Bu belirsizlik, camiyi daha da ilgi çekici kılmakta ve tarih meraklıları için bir araştırma konusu oluşturmaktadır” diye konuştu.
Caminin mimari üslubunun Osmanlı döneminin klasik cami tasarımlarına benzerlik gösterdiğini de vurgulayan tarihçiler, “Bu durum, caminin bu dönemde yapılmış olabileceği yönündeki tahminleri güçlendirmektedir. Ancak yapının kesin tarihine ve inşa ediliş amacına dair daha fazla bilgi edinmek, kapsamlı bir araştırma ve incelemeyi gerektirmektedir.
Van'daki Horhor Camii'nin tarihi değerinin korunması için son yıllarda restorasyon çalışmaları başlatılmıştır. Restorasyon çalışmaları, caminin özgün mimari yapısını ve estetik özelliklerini koruyarak, ziyaretçilerin daha iyi bir deneyim yaşamasını sağlamayı amaçlıyor. Caminin günümüze ulaşan güney ve doğu duvarları ile taş mihrabı, bu çalışmalarda özel bir dikkatle ele alınarak, eserin tarihi dokusunun korunması hedefleniyor” şeklinde konuştu.