Van Müze Müdürlüğü öncülüğünde ve Iğdır Üniversitesi Sanat Tarihi Bölüm Başkanı Doç. Dr. Rıfat Kuvanç’ın bilimsel sorumluluğunda yürütülen kazı çalışmaları, bölgenin tarihî yapısını gün yüzüne çıkarmayı amaçlıyor. Kazılar sonucunda bulunan pithosların, Urartular döneminde yağ, tahıl ve içecek gibi ürünlerin depolanmasında kullanıldığı belirlendi. Özellikle çivi yazıtları ve depo kaplarındaki desenler, bu alanların depo olarak işlev gördüğünü gösteriyor. Kültür ve Turizm Bakanlığının desteğiyle gerçekleştirilen Kevenli Kalesi kazıları, Urartu Krallığı’nın tarımsal yapısı hakkında önemli bilgiler sunarak, bölgenin tarihî değerini gün ışığına çıkarıyor.
Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan Iğdır Üniversitesi Sanat Tarihi Bölüm Başkanı Doç. Dr. Rıfat Kuvanç, Kevenli Kalesi’nin Van Ovası’nın doğusundaki Erek Dağı’nın batı yamaçlarındaki hâkim bir tepe üzerinde yer aldığını belirtti. Kalenin Urartu Krallığı’nın başkenti olan Van Kalesi’ne 10 kilometre mesafede olduğunu ifade eden Doç. Dr. Kuvanç:
"Mevcut kalıntılar kalenin dört bir taraftan surlarla çevrili olduğunu göstermektedir. Bu surlu alan yaklaşık olarak 4 bin 500 metrekarelik bir alanı kapsamaktadır. Kevenli Kalesi’ndeki kazı çalışmaları 21 Ekim 2024 tarihinde Van Müze Müdürlüğü’nün başkanlığında başlamıştır. Bu yılki çalışmaların temel amacı kaçak kazılar ile zarar görmüş alanların korunmasıdır. Bu amaçla yapılan kazı çalışmaları kalenin güneydoğu uç noktasındaki pithoslu alanda gerçekleştirilmiştir. Yüzeyde tespit edilen çok sayıda pithos parçası buranın depo mekânları olabileceğini göstermiştir. Nitekim yapılan çalışmalar neticesinde içinde toplamda 42 adet büyük depo kabının olduğu bir alanın olduğunu kanıtlamıştır. 42 adet pithosun bulunduğu bu alanda bir bölme duvarıyla birbirinden ayrılmış olan 2 depo mekânın olduğu anlaşılmıştır. 1’nolu depo mekânı 35 adet büyük depo kabı ile birlikte tasarlanmıştır. Büyük ölçekli depo kapları bugüne kadar Altıntepe, Yukarı ve Aşağı Anzaf Kaleleri, Kayalıdere, Ayanis, Çavuştepe, Argiştihinili, Karmir-Blur ve Bastam gibi çok sayıdaki krali Urartu kalesinden bilinmektedir. Benzer biçimde pithosların varlığı özellikle Van Ovası’nın tarımsal ürün depolama kapasitesi hakkında da önemli bilgiler sunmaktadır" dedi.
Kevenli Kalesi’ndeki kazılar neticesinde bulunan depo kaplarının üzerinde ve içinde saklanan ürünlerin hacmi hakkında bilgi veren işaretlerle, çivi yazıtları da tespit edildiğini dile getiren Kuvanç:
"Özellikle çivi yazıtları yağ veya içecek gibi sıvı ürünlerin burada depolanmış olabileceğini göstermiştir. Yapılan tahminler neticesinde bir depo kabının hacminin yaklaşık bin litre olabileceği tahmin edilmiştir. Bu tahminler de 35 adet pithosun olduğu bir deponun da yaklaşık 35 bin litre kapasitede olabileceğine işaret ediyor. Kevenli Kalesi kazıları; Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Van Müze Müdürlüğü ve Iğdır Üniversitesi’nin katkıları ile gerçekleştirilmiştir. Ortaya çıkan mimari ve arkeolojik veriler doğrultusunda önümüzdeki yıllarda burada daha kapsamlı bir projenin gerçekleştirilmesi planlanmaktadır" diye konuştu.