Sözleşmeli üretim, üretici ve alıcı arasında karşılıklı menfaatlere dayalı yazılı bir anlaşmayla yürütülen bir tarım modeli olarak tanımlanıyor. Üretim arz güvenliğini sağlamak, iç ve dış talebe uygun tarımsal üretim planlaması yapmak amacıyla uygulanıyor. Bakanlık tarafından belirlenen ürün ve ürün grupları da sözleşmeli üretim kapsamına alınabiliyor. Bu model, tek ve çok yıllık bitkisel ürünler, meyve türleri ve hayvansal ürünler gibi geniş bir yelpazede uygulanabiliyor.
Taraflar, Bakanlığın internet sitesinde yayımlanan tip sözleşme örneklerini kullanarak tarımsal üretim sözleşmelerini düzenliyor. Farklı içerikte hazırlanan sözleşmelerde ise taraflar, sözleşmeli üretimle ilgili desteklerden faydalanamıyor.
Sözleşmelerde ürün, üretim yeri, miktarı, yöntem ve teslim koşulları gibi detaylar yer alıyor. Taraflar, herhangi bir gerekçe göstermeksizin karşılıklı anlaşarak sözleşmeyi feshedebiliyor ve bu durumu 15 iş günü içinde ilgili tarım müdürlüğüne bildirmekle yükümlü oluyor.
Mücbir sebepler dışında sözleşmeye aykırı hareket eden taraflara, alım ya da satımdan kaçınılan ürün miktarının sözleşmedeki bedelinin %20 ila %50’si arasında değişen ceza uygulanıyor.
Arabuluculuk ve Avantajları
Arabuluculuk sistemi, tarafların anlaşmazlıklarını kendi rızalarıyla müzakere ederek çözmesine olanak tanıyor. Bu yöntem sayesinde:
Süreç hızlı bir şekilde sonuçlanıyor,
Yargılama ve avukatlık masraflarından tasarruf ediliyor,
Çözüm, mahkeme sürecine kıyasla daha az maliyetli hale geliyor.
Tarımsal üretim sözleşmesinden kaynaklanan uyuşmazlıklar için arabuluculuğa başvuru zorunlu. Arabulucuya başvurmadan açılan davalar mahkemeler tarafından reddediliyor. Taraflar, arabuluculuk sürecine başlama, devam ettirme, sonuçlandırma veya sonlandırma konusunda tamamen özgür. Ayrıca, arabuluculuk görüşmelerinde sunulan teklif ve beyanlar, mahkeme süreçlerinde delil olarak kullanılamıyor.
Başvuru Süreci
Arabulucuya başvurular, dilekçe yoluyla, arabuluculuk bürosundaki formlar aracılığıyla veya e-Devlet üzerinden UYAP Vatandaş Portalı kullanılarak yapılabiliyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı, konuyla ilgili detaylı bilgilere yer veren "Sözleşmeli Tarım Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Rehberi"ni yayımlayarak üretici ve alıcıların bu süreçten daha etkin faydalanmasını hedefliyor.
