Ticaret Bakanlığı'ndan İsrail ile Ticaretin Durdurulmasına Dair Bilgilendirme Notu
Ticaret Bakanlığı, İsrail'in 7 Ekim 2023'te Gazze'ye yönelik saldırılarının ardından Türkiye'nin İsrail ile ticareti durdurma sürecini detaylı şekilde anlatan bir bilgi notu yayımladı.
Ticaret Bakanlığı, İsrail’in 7 Ekim 2023’te Gazze’ye yönelik saldırılarının ardından Türkiye’nin İsrail ile ticareti durdurma sürecini detaylı şekilde anlatan bir bilgi notu yayımladı. Notta, alınan tedbirler, ticaret hacminde yaşanan değişimler ve uygulanan mekanizmalar kronolojik olarak aktarıldı. Türkiye, İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarına tepki olarak 2 Mayıs 2024 itibarıyla İsrail ile tüm ithalat ve ihracat işlemlerini durdurmuştu. Ticaret Bakanlığı’nın yayımladığı bilgi notunda, bu sürecin aşamaları ayrıntılı bir şekilde ele alındı. İlk etapta 9 Nisan’da 54 kategorideki 1019 ürünün İsrail’e ihracatı kısıtlandı. Ancak saldırıların devam etmesi üzerine daha geniş kapsamlı bir karar alındı ve 2 Mayıs itibarıyla İsrail ile tüm ticaret ilişkileri kesildi.
Bilgi notunda, alınan kararların Türkiye’nin ticaretine etkisine de değinildi. 2023 yılında İsrail ile ticaret hacminin 7 milyar dolara ulaştığı belirtilirken, bu rakamın 2022’de ise 9,5 milyar dolar olduğu vurgulandı. Türkiye, bu kararla önemli bir ticaret gelirinden feragat etmesine rağmen insani değerleri ön planda tutarak bu tedbirleri uygulamaya koydu.
Türkiye ve İsrail arasında yürürlükte olan Serbest Ticaret Anlaşması (STA) ile ilgili kamuoyundaki yanlış bilgilere de yanıt verildi. Bilgi notunda, İsrail’in Filistin’e yardım akışına izin verene kadar STA’nın fiilen uygulanmadığı ve anlaşmanın pratikte askıya alındığı ifade edildi. Filistin’e yönelik ticaretin İsrail’in kontrolü altındaki limanlar üzerinden yapılması zorunluluğu hakkında da bilgi verildi. Filistin Milli Ekonomi Bakanlığı’nın talebi üzerine Türkiye, Filistin ile özel bir ticaret mekanizması geliştirdi. Bu sistem kapsamında, ithalatçının Filistinli olduğu ve varış yerinin Filistin olduğu belgelenmeden hiçbir malın Türkiye’den çıkışına izin verilmediği vurgulandı. Bilgi notunda, Türkiye’nin Filistin’in yıllık ithalatının yaklaşık yüzde 25’ini karşıladığı belirtildi. Ayrıca Türkiye limanlarından İsrail’e mal yüklenmediği ve İsrail’e yönelik ticaretin tamamen durdurulduğu bir kez daha teyit edildi.
Bilgi notunda, bazı manipülatif iddialara da yanıt verildi. İsrail’e jet yakıtı, barut ya da askeri amaçlı malzemelerin ihraç edildiği iddiaları kesin bir dille yalanlandı. İsrail yolcu uçaklarına 7 Ekim saldırıları öncesinde sağlanan dönüş yakıtının bu tür yanlış bilgilere kaynaklık ettiği belirtildi. Ayrıca Türkiye’nin komşu ülkeler üzerinden dolaylı ticaret yapıldığı iddialarına ilişkin, bu tür bir suistimale karşı sıkı takip ve denetim mekanizmalarının uygulandığı ifade edildi.
