Trump'ın tarifeleri küresel ekonomiyi test ediyor

Dünya ekonomilerinde enflasyonla mücadele sürerken, ABD Başkanı Donald Trump’ın karşılıklılık esasına dayalı yeni tarife kararları, küresel ekonomik görünümde önemli belirsizlikler yarattı. ABD’nin başta Çin, AB ve Vietnam olmak üzere 185 ülkeye yüzde 10 ile yüzde 50 arasında değişen oranlarda gümrük vergileri getirmesi, ticaret savaşlarının yeniden alevlenebileceği endişelerine yol açtı.

Analistler, bu gelişmelerin küresel büyüme ve enflasyon üzerinde risk oluşturduğuna dikkat çekerek, ABD Merkez Bankası'nın (Fed) politika kararlarının daha karmaşık hale geldiğini belirtiyor. Fed’in haziran ayında faiz indirimi yapma olasılığı piyasalarda yüzde 83’e çıkarken, yıl sonuna kadar üç indirim beklentisi güç kazandı.

Trump, Air Force One uçağında gazetecilere yaptığı açıklamada piyasalarda yaşanan sert düşüşe ilişkin değerlendirmede bulundu. “Bence her şey çok iyi gidiyor. Piyasalar patlayacak, borsa patlayacak,” diyen Trump, ABD ekonomisini ağır hasta bir hastaya benzeterek, “Hastanın durumu ağırdı. Bir operasyon geçirdi. Patlayan bir ekonomi olacak. Muhteşem olacak,” ifadelerini kullandı.

ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick ise tarifelere herhangi bir muafiyet uygulanmayacağını ve diğer ülkelerin misilleme girişimlerinin etkili olmayacağını savundu. Lutnick, ülkelerin tarife dışı engelleri düzeltmesi durumunda Trump’ın müzakereye açık olabileceğini belirtti.

Fed Başkan Yardımcısı Philip Jefferson, enflasyon ve istihdam piyasasına bağlı olarak mevcut sıkı duruşun korunabileceğini veya gerektiğinde gevşetilebileceğini açıkladı. Fed Üyesi Lisa Cook ise tarifelerin ekonomik zayıflama ve enflasyon baskısını artırabileceğini söyledi.

IMF Başkanı Kristalina Georgieva da yeni tarifelerin makroekonomik etkilerine dikkat çekerek, bu adımların küresel ekonomik görünüm açısından ciddi risk teşkil ettiğini dile getirdi.

Tarifelerin ardından özellikle ithalata bağımlı büyük şirketlerin hisselerinde sert düşüşler görüldü. Apple hisseleri yüzde 9’dan fazla, Nike yüzde 14’ten fazla değer kaybederken, perakende devlerinden Five Below yüzde 28, Dollar Tree yüzde 13 geriledi.

Bu gelişmeler yatırımcıları güvenli limanlara yöneltti. ABD 10 yıllık tahvil faizi yüzde 3,98 ile son altı ayın en düşük seviyesine indi. Altının ons fiyatı ise 3.168 dolarla tarihi zirveye ulaştıktan sonra 3.104 dolara kadar çekildi.

Dolar endeksi son 6 ayın dip seviyesine inerken, Brent petrol 69,1 dolardan işlem görüyor. New York Borsası’nda S&P 500 yüzde 4,84, Nasdaq yüzde 5,97, Dow Jones ise yüzde 3,98 değer kaybetti. Avrupa borsaları da negatif seyrederken, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, tarifelerin küresel ekonomik düzene büyük zarar vereceğini söyledi.

Avrupa Merkez Bankası’nın haziran ayında faiz indirimi yapacağına kesin gözüyle bakılırken, Asya piyasalarında da sert satışlar yaşandı. Japonya’da Nikkei 225 yüzde 4,1, Güney Kore’de Kospi yüzde 1,9 geriledi.

Yurt içinde ise BIST 100 endeksi günü yüzde 0,41 kayıpla 9.484,26 puandan tamamladı. TÜİK verilerine göre, mart ayında TÜFE aylık yüzde 2,46, yıllık yüzde 38,1 olarak kayıtlara geçti.