Türkiye'nin uzaydaki aktif uydu sayısı 9'a yükseldi

Derlenilen bilgiye göre, Türkiye'nin, Türksat 6A öncesinde 5'i haberleşme (Türksat 3A, Türksat 4A, Türksat 4B, Türksat 5A, Türksat 5B) ve 3'ü gözlem (Göktürk-1, Göktürk-2 ve İMECE) olmak üzere aktif 8 uydusu bulunuyordu. Türksat 6A, filonun 9'uncu faal uydusu haline geldi.

Türkiye'nin ilk iletişim uydu denemesi olan Türksat 1A, 24 Ocak 1994'te uzaya fırlatıldı ancak rokette meydana gelen arıza nedeniyle okyanusa düştü. Türkiye, 10 Ağustos 1994'te Türksat 1B ile uzaydaki yerini aldı. Bu uyduların ardından Türksat 3A, Türksat 4A ve Türksat 4B uyduları uzaya gönderildi.

AIRBUS D&S tarafından üretim süreçleri ve test aşamaları tamamlanan Türksat 5A ve Türksat 5B uyduları ise 2017'de imzalanan sözleşme sonrası bu şirketin Fransa'nın Toulouse şehrindeki tesislerinde üretilmeye başlandı. Türksat 5A, 8 Ocak 2021'de uzaya başarılı şekilde fırlatıldı.

Bu uyduların ardından Türksat 5B uydusu da 19 Aralık 2021'de SpaceX firmasının ABD-Florida'da bulunan Cape Canaveral'daki fırlatma merkezinden uzaya yollandı.

Türksat 6A ile yeni bir aşamaya geçildi

Ülkenin uydu çalışmalarında önemli bir adım olan Türksat 6A uydusu için çalışmalar yaklaşık 10 yıl sürdü. "Türkiye'nin ilk yerli ve milli haberleşme uydusu" unvanını taşıyan Türksat 6A, tüm testlerden başarıyla geçtikten sonra 4 Haziran'da Space X tesislerine yollandı.

Bu başarıyla uzaya gönderilen uydudan ilk sinyal de alındı.

Gerekli testler sonrası 42 derece doğu yörüngesinde, 35 bin 786 kilometre uzaklıkta konumlanacak Türksat 6A, 8,4 kilovat güce sahip bulunuyor. 4 bin 229 kilogram ağırlığındaki uydu ile Hindistan, Tayland, Malezya ve Endonezya da uzaydan Türkiye'nin kapsama alanına girmiş olacak.

Ülke uydularının ulaştığı nüfus 3,5 milyardan 5 milyara çıkacak. Türksat 6A'nın hizmete girmesiyle Türksat'ın bölgeye yönelik uydu hizmeti ihracatının da önemli ölçüde artması hedefleniyor.

Türksat 6A'nın üretiminde yerli mühendisler büyük rol oynadı. Haberleşme uydusu üretebilen sayılı ülkeler arasına giren Türkiye'nin bu tecrübesi sonucu uydu ihracatçısı konumuna yükselmesi bekleniyor.

İMECE uydusu

Türkiye'nin metre altı çözünürlüğe sahip ilk yerli ve milli gözlem uydusu İMECE, 15 Nisan 2023'te ABD'nin California eyaletinde bulunan Vandenberg Uzay Kuvvetleri Üssü'nden uzaya gönderildi. Böylece Türkiye, sıfırdan yer gözlem uydusu ve yer istasyonu alt sistemlerini tasarlayıp üretebilecek kabiliyete sahip ülke konumuna geldi. Elektro-optik kamera dışında, elektrikli itki sistemi, güneş algılayıcı, yıldız izler, tepki tekeri, küresel konumlandırma sistemi alıcısı, manyetometre, X bant haberleşme ekipmanı ve anteni, S bant haberleşme ekipmanları ve antenleri, güç düzenleme ve dağıtım ekipmanları, uçuş bilgisayarı, uçuş yazılımları, yer istasyonu anteni, yer istasyonu yazılımları İMECE projesi kapsamında yerli olarak geliştirildi.

Bu uyduyla birlikte AKUP, Kılıçsat ve ConnectaT2.1 küp uyduları da uzaya gönderildi. Savunmadan afet yönetimine, çevre ve şehircilikten tarım ve ormancılığa kadar hizmet sunan İMECE'nin 5 yıl hizmet vermesi planlandı.

Göktürk-1 uydusu

Türk Silahlı Kuvvetlerinin hedef istihbaratına yönelik uydu görüntüsü ihtiyacını karşılayan Göktürk-1 de 2016'da uzaya fırlatıldı. Alçak irtifa dünya yörüngesine oturan uydu, kamu kurum ve kuruluşları için çevre ve yapılaşmanın izlenmesi, tarımsal rekolte tespiti, belediyecilik uygulamaları, sınır kontrolü ve kadastro faaliyetleri gibi birçok alanda uzaktan algılama görevleri yapabiliyor.

Coğrafi kısıtlama olmaksızın dünyadaki herhangi bir yerde keşif yapabilen Göktürk-1, 0,50 metre çözünürlüklü olarak görüntü gönderiyor.

Göktürk-2, ilk yüksek çözünürlüklü keşif ve gözlem uydusu

Türkiye'de özgün olarak geliştirilen ilk yüksek çözünürlüklü keşif ve gözlem uydusu Göktürk-2, 2012'de gerçekleştirilen fırlatma operasyonuyla görev yörüngesine yerleştirildi.

Göktürk-2, Milli Savunma Bakanlığı, TÜBİTAK Başkanlığı ve TÜBİTAK UZAY-TUSAŞ iş ortaklığı tarafından imzalanan sözleşme kapsamında üretildi.

Uyduyla Türk Silahlı Kuvvetleri ve özel olarak Hava Kuvvetleri Komutanlığının ihtiyaç duyduğu hedef istihbaratı ile sayısal ve coğrafi veri üretimi sağlanıyor. Ayrıca diğer kamu kurum/kuruluşları ile üniversite ve araştırma kurumlarının uydu görüntüsü istekleri karşılanıyor.

Yüksek yerlilik oranıyla üretilen ve 2,5 metre çözünürlüğe sahip gözlem uydusu, Türkiye'nin savunma, çevre, şehircilik, tarım ve ormancılık alanlarında önemli ihtiyaçlarına cevap veriyor.

Söz konusu uydu, yaklaşık 640 kilometrelik bir şeridin görüntüsünü tek geçişte indirebilecek kadar yüksek hızlı veri haberleşmesine sahip bulunuyor.

Dünyanın her yerinden görüntü alma ve iletişim konisi içinde aktarma kabiliyetine sahip uydu, dünya etrafındaki bir turunu yaklaşık 98 dakikada tamamlıyor.

Göktürk-2 Projesi kapsamında uzay ve uydu sistemlerine yönelik teknoloji, uzman insan gücü ve altyapı geliştirilmesi, kamu kurum ve kuruluşlarının gözlem ve araştırma ihtiyaçlarının milli imkan ve kabiliyetlerle karşılanması hedeflendi.

Türkiye'de tasarlanıp üretilen ilk gözlem uydusu RASAT

RASAT yer gözlem uydusu, TÜBİTAK UZAY'ın BİLSAT'ın ardından ikinci uzaktan algılama uydusu oldu. Türkiye'de tasarlanıp üretilen ilk yer gözlem uydusu olan RASAT, 17 Ağustos 2011'de Rusya'dan fırlatıldı.

RASAT uydusu, tasarım ömrü 3 yıl olmasına rağmen görevini 2022'de tamamladı.

Gelinen noktada, TÜBİTAK UZAY ve TUSAŞ bünyesinde, gelecekteki uydu projelerinde görev alacak uzman insan gücü yetiştirilirken uydu ve ekipman seviyesi tasarım, analiz, üretim, montaj, entegrasyon ve test faaliyetlerine yönelik altyapı ve kabiliyetler kazanıldı.