600 Yıllık Tarihiyle El Yapımı Ayakkabı Geleneği: Harik

İpten ayakkabı olur mu diye düşünüyorsanız, evet oluyor. Birçok hastalığın oluşmasını engelleyen bu ayakkabıların kökenleri oldukça eski. Bitlis'in tarihi bir el sanatı olan 'harik', yeniden canlandırılmayı hak edecek kadar değerli.

Son yıllarda Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından "kaybolmaya yüz tutmuş el sanatları" arasında yer alan harik, açılan kurslarla genç nesiller tarafından da dokunmaya başlandı. Tamamen el işçiliği ile yapılan, kendil ve keçi kılından oluşan ayakkabının tabanının düz yapılması, son yıllarda bel fıtığı olan hastalar tarafından sıkça tercih edilmeye başlandı. Daha önceleri halk oyunları ekipleri tarafından tercih edilen yöresel ayakkabının üstündeki keçi kılı ise strese iyi geldiği ve romatizmal birçok hastalığı bertaraf ettiği ifade edilmektedir.

Konu ile ilgili olarak açıklamalarda bulunan 20 yıllık son Harik Ustası Haydar Yılmaz, "Kaybolmaya yüz tutan sanatları yaşatmak için uzun süredir uğraşıyorum. Şimdi açtığımız kursta 12 genç kursiyerimiz bu sanatı bizden sonraki nesillere taşıyacak," dedi. Yılmaz, birçok hastalığa da iyi gelen bu ayakkabı sanatının yaşatılması için ellerinden geleni yapacaklarını belirterek, "Bitlis'te son 20 yılda birçok kurs açtık. Ya kursiyerler yarım bıraktı ya da çeşitli nedenlerden dolayı kursları tamamlayamadık. Tamamladığımız kurslardaki kursiyerler ise mesleği çeşitli nedenlerden dolayı terk etti. Ancak İş-Kur destekli açtığımız son kursumuzda 12 kursiyerimiz kursu başarı ile tamamlayarak mesleği öğrendi. Genç olmaları bizleri daha da umutlandırıyor. Bu mesleğin kaybolmaması için yıllarca uğraş verdim. İnşallah benden sonra bu gençler sürdürecekler," dedi.

“Çoğu hastalığa çare oluyor”

Harik'in Bitlis ve yöresinde bundan 600 yıl önce kullanılmaya başlandığını belirten Yılmaz, ayakkabının icadıyla bu geleneğin yavaş yavaş kaybolduğunu ifade etti. "Bitlis'teki erkeklerin özellikle yaz aylarında kullandığı harik, ayakkabının icadı ile daha az kullanılmaya başlandı. Teknolojinin de gelişmesi ile sadece sanat olarak kaldı. Ancak son yıllarda çağın hastalığı olarak bilinen stres, bel fıtığı, romatizmal hastalıklara iyi geldiği belirtiliyor. Tabanı düz olması nedeniyle bel fıtığı hastaları tarafından çokça tercih edilmesi, keçi kılından dolayı da strese iyi geldiği ifade ediliyor," dedi.