Ağrı'nın Geleneksel Ayakkabısı “Kara Lastik”

Son yıllarda çiçek desenleri ve farklı renklerle yeniden tasarlanarak ilgi çekici hale gelen kara lastikler, geçmişin izlerini taşıyan bir nostalji simgesi olarak günümüzde de tercih edilmeye devam ediyor. Eski Van Caddesi Meydan mevkiinde ayakkabıcılık yapan Tarkan Uzun, geleneksel kara lastikleri satmaya devam ederek, geçmişin izlerini taşıyan bu kültürel öğeyi günümüzde de yaşatıyor.

Kara Lastiğin Hikâyesi

Eskiden Anadolu köylüsü yaz aylarında çarık, yemeni, köşker gibi deriden üretilmiş ayakkabıları, kışın ise mest ve kara lastik tercih ederdi. Tuzla terbiye edilerek gölgede kurutulan gönden yapılan çarıklar ve kauçuk lastikler, Osmanlı döneminden Cumhuriyetin ilk yıllarına kadar köylülerin en çok giydiği ayakkabı türü oldu.

Kara Lastiğin Yeri ve Önemi

Geleneksel dokusuyla yeniden ilgi gören kara lastik, Anadolu’nun köklü geçmişinden bugüne ulaşan bir yaşam kültürünün simgesi olarak yeniden sokaklarda kendine yer buluyor. “Kara lastik,” “cızlavet,” “cizlavit” gibi isimlerle de anılan kara lastik ayakkabılar, Anadolu’nun kültürel miraslarından biri olarak kabul ediliyor. Dayanıklı yapısı, uygun fiyatı ve geçmişle kurduğu bağ nedeniyle kırsal kesimde hâlâ tercih edilen kara lastikler, Ağrı'lı köylülerin günlük hayatını kolaylaştıran bir ayakkabı türü olarak önemini koruyor.

Karaköse Haber internet sitesine açıklamalarda bulunan Tarkan Uzun, bu kültürel miras niteliğindeki ayakkabılar hakkında bilgi vererek:

“Kimi yerde ‘cizlavet’, kimi yerde ‘Ankara lastiği’ ya da ‘soğuk kuyu’ diye bilinir. Köy yollarında, dağlarda ve engebeli arazilerde rahatça kullanılabilecek bir yapıya sahiptir. Bu ayakkabılar kaymayı önler, ancak çorapsız giyildiğinde ayaklarda yara yapar ve terlemeye neden olabilir. Bayanlara özel mavi renkli modelleri de bulunur. Kara lastik, uygun fiyatıyla da öne çıkan bir ayakkabı türüdür. Çocukluğumuz bu ayakkabılarla geçti; bağa, bahçeye giderken kara lastikler ayağımızın değişmez aksesuarıydı. Köylerden çok talep var. Fiyatı da gayet uygun. Kara lastikleri 175 TL'ye satışa sunuyoruz” ifadelerini kullandı.

Kara lastik satın alan Hacı Mehmet Akyol da bu ayakkabılarla ilgili duygularını dile getirerek:

“Benim için kara lastik, geçmişin sade yaşantısını ve küçük şeylerle mutlu olunan zamanları içinde taşır. Bu ayakkabılar, bizi çamurdan ve sudan koruyor. Eskiden şehirliler de bu ayakkabıyı giyerlerdi. Kış aylarında ev içinde mest giyerdik; dışarı çıkarken çamurdan korunmak için mestin üzerine kara lastik geçirirdik. Kara lastik, sadece bizim kuşağımızın değil, bizden önceki ve sonraki kuşakların da giymek zorunda kaldığı bir ayakkabıydı” şeklinde konuştu.