Iğdır'da akademisyen, keşfettiği ters laleyi, eşinin adıyla literatüre kazandırdı

Iğdır Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Zafer Tel, Adıyaman’daki Nemrut Dağı’nda yaptığı bilimsel çalışmada keşfettiği yeni bir ters lale türünü, eşinin adıyla dünya literatürüne kazandırdı. Keşfedilen türe, Fritillaria Arzuae (Arzu Ters Lalesi) adı verildi.

Tarım ve Orman Bakanlığı ile Iğdır ve Adıyaman üniversitelerinin destekleriyle yürütülen araştırmada, halk arasında "ağlayan gelin" veya "ters lale" olarak bilinen fritillaria bitkisinin yeni bir türü belirlendi. Bu özel bitki, çok dar bir bölgede, Nemrut Dağı’nın belli bir alanında yetişiyor.

Yeni Tür Eşinin İsmiyle Tanıtıldı

Keşfedilen ters lale türü üzerine hazırlanan bilimsel makale, Finlandiya’da botanik ve zooloji alanında yayın yapan Finnish Zoological and Botanical Publishing Board tarafından yayımlandı. Fritillaria Arzuae, Uluslararası Doğa Koruma Birliği’nin (IUCN) kırmızı listesinde "kritik" tehlike altındaki türler arasında yer aldı.

Bitkinin zambakgiller (liliaceae) familyasına ait olduğunu ifade eden Prof. Dr. Tel, şunları kaydetti:
“Ters lale, halk arasında ağlayan gelin olarak da bilinir. Bu türe, diğer fritillaria türlerinden farklı olduğunu belirledikten sonra eşimin ismini verdik. Soğanlı bir bitki türü olan bu lale, ekonomik ve tıbbi öneme sahip olma potansiyeli taşıyor. Kimyasal içeriklerini ve tıbbi değerlerini araştırmaya devam ediyoruz.”

Türkiye’ye Özgü Bir Hazine

Dünya genelinde 162 fritillaria türü bulunurken, bunların 53’ünün Türkiye’de yetiştiğini vurgulayan Prof. Dr. Tel, 29 türün endemik olduğunu belirtti.
“Fritillaria Arzuae de bu endemik türlerden biri. Nemrut Dağı’na özgü ve son derece dar bir lokal bölgede yetişiyor. Türün korunması için Tarım ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nün hassas çalışmaları büyük önem taşıyor. Sonuçlarımızı onlarla paylaşarak sürece katkıda bulunuyoruz.”

Bu keşfin Türkiye’nin biyolojik çeşitliliğini ve bilimsel değerini ortaya koyduğunu dile getiren Tel, projeye destek veren Iğdır ve Adıyaman üniversitelerine teşekkür ederek şu ifadeleri kullandı:
“Akademik çalışmalarımda en büyük destekçim olan eşimin adını verdiğim bu türe dair makalede bu hususu özellikle belirttim. Ülkemizin biyoçeşitlilik alanındaki çalışmalarının giderek artması, biz bilim insanları için büyük bir motivasyon kaynağı.”

Koruma Altına Alınması Önemli

Oldukça hassas ve kırılgan bir yapıya sahip olan Fritillaria Arzuae’nin, neslinin devamı için korunması gerektiğini vurgulayan Tel, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın bu konuda yaptığı çalışmaları takdir etti. Nemrut Dağı’nın bir doğa harikası olan bu nadide tür, bilim dünyasına kazandırılan 163. fritillaria türü olarak kayıtlara geçti.