Iğdır'ın Kültürel Zenginliği: Edebiyatın İnceliği "Eceb Şalım Güllüdür" Manisi

Araştırmacı Cenap Elem, Türkiye’nin dört bir yanındaki halk edebiyatı örneklerinin yerel kültürlerin zenginliğini yansıttığını belirterek, “Bu halk edebiyatının en nadide örneklerinden biri de Iğdır yöresine ait olan “Eceb Şalım Güllüdür” manisidir” dedi.

Karakösehaber internet sitemize açıklamalarda bulunan Araştırmacı Cenap Elem, “Eceb şalım güllüdür / Ortası bülbüllüdür” dizeleriyle başlayan maninin Iğdır’ın doğasında ve kültüründe yer alan estetik unsurları gözler önüne serdiğini söyledi. Cenap Elem, “Şal, bu manide önemli bir sembol olarak öne çıkar. Şal, hem fiziksel hem de sembolik bir örtü olarak sevdayı, korumayı ve değer vermeyi simgeler. Güllerle bezenmiş bir şal, sevgiliye olan duyguların zarif bir yansımasıdır. Bülbüller ise, halk edebiyatında sıkça kullanılan bir metafor olarak, aşkın tatlı ve acı yönlerini dile getiren semboller arasında yer alır” dedi.

Maninin ikinci kıtasında ise “Şalı şala bağlar geder / Gülü şala bağlar geder” dizeleriyle nişan ve düğün geleneklerine bir gönderme yapıldığını kaydeden Elem, “Oğlanın bacıları, nişana hazırlanırken gülü şala bağlamaları, düğün ritüellerinde gelinin veya damadın kardeşlerinin oynadığı önemli rolü vurgular. Iğdır’ın yerel kültüründe aile bağları ve kardeşlik önemli bir yere sahiptir ve bu mani, bu bağların sevda ile birleştiği özel anları sembolize eder” diye konuştu.

Maninin son kıtasında ise “Hamıdan şirin olar / Kiçik gardaşın yarı” ifadesinin dikkat çektiğini söyleyen Elem, “Bu dizede, halk arasında yaygın bir inanış dile getirilir: Küçük kardeşin eşi veya sevgilisi, genellikle aile tarafından en şirin, en sevgi dolu kişi olarak görülür. Bu, hem bir takdir ifadesi hem de ailenin sevda üzerindeki bakış açısını yansıtan bir kültürel öğedir” ifadelerini kullandı.

“Eceb Şalım Güllüdür” manisinin Iğdır yöresinin şiirsel halk kültürünü en güzel şekilde temsil ettiğini vurgulayan Elem, “Bu mani, hem romantik duyguların incelikle işlenişini hem de aile bağlarının önemini ifade eder. Halk edebiyatında yer alan bu tarz maniler, yerel kültürün duygusal derinliğini ve sosyal yapısını gözler önüne serer. Iğdır’ın bu nadide manisi, dilden dile aktarılarak kültürel mirasın bir parçası haline gelmiştir. Sonuç olarak, “Eceb Şalım Güllüdür” manisi, Iğdır’ın halk edebiyatında derin bir yer tutan, aşkı, aileyi ve yerel gelenekleri bir araya getiren zarif bir ifade biçimidir. Bu tür maniler, halkın duygusal dünyasını ve yaşam biçimini anlamamıza yardımcı olurken, aynı zamanda Türkiye’nin kültürel çeşitliliğine de ışık tutmaktadır” şeklinde konuştu.